31 de decembro de 2012

Inicio de A miña Relixión, de MIGUEL DE UNAMUNO


Miguel de Unamuno morreu un 31 de nadal, o do ano 1936 con España en plena Guerra Civil.

Escríbeme un amigo desde Chile dicíndome que se atopou alí con algúns que, referíndose aos meus escritos, dixéronlle: "E ben, en resumidas contas, cal é a relixión deste señor Unamuno?" Pregunta análoga dirixíuseme aquí varias veces. E vou ver se consigo non contestala, cousa que non pretendo, senón expor algo mellor o sentido da tal pregunta.

Tanto os individuos como os pobos de espírito perezoso - e cabe preguiza espiritual con moi fecundas actividades de orde económica e doutras ordes análogas - propenden ao dogmatismo, sáibano ou non o saiban, quéirano ou non, propóndose ou sen proporllo. A preguiza espiritual foxe da posición crítica ou escéptica.

Escéptica digo, pero tomando a voz escepticismo no seu sentido etimolóxico e filosófico, porque escéptico non quere dicir o que dubida, senón o que investiga ou rebusca, por oposición ao que afirma e cre achar. Hai quen escudriña un problema e hai quen nos dá unha fórmula, acertada ou non, como solución del.

(...)

30 de decembro de 2012

IF (Se), de Rudyard Kipling


Rudyard Kipling naceu un 30 de nadal de 1865.

IF...

Se a obra da túa vida podes ver esnaquizada
e sen dicir un chío, volvela a comezar;
ou perder nun día a ganancia de cento
sen un xesto nin un suspiro...

Se podes ser amante e non estar tolo de amor,
se consegues ser forte sen deixar de ser tenro,
e sentíndoche odiado, sen odiar canda ti,
loitar e defenderche...

Se podes soportar que falseen as túas palabras
os pícaros para excitar aos parvos:
e oir como as súas linguas falaces che calumnian
sen que ti mesmo mintas...

Se podes seguir digno aínda que sexas popular;
se consegues ser pobo e dar consello aos reis;
e a todos os teus amigos amar como a un irmán
sen que ningún absórbache...

Se sabes meditar, observar, coñecer,
sen chegar a ser nunca destrutor ou escéptico;
soñar, mais non deixar que o soño che domine;
pensar, sen ser só un pensador...

Se podes ser severo sen chegar á cólera;
se podes ser audaz sen pecar de imprudente;
se consegues ser bo e logras ser un sabio
sen ser moralista nin pedante...

Se alcanzas o triunfo despois da derrota
e acolles con igual calma esas dúas mentiras;
se podes conservar o teu valor, a túa cabeza
cando a perdan outros...

Entón, os Reis, os Deuses, a Sorte e a Vitoria
serán xa para sempre os teus sumisos escravos
e, o que vale máis que a Gloria e os Reis:
serás Home, fillo meu. 

29 de decembro de 2012

Rainer Maria Rilke


Rainer Maria Rilke naceu en 1875, un 4 de nadal (o pasado día catro publicamos a primeira parte deste relato) e faleceu un 29 de nadal de 1826

KISMET (e II)


Levantou os seus graciosos brazos de fráxil rapariga e lenta e lixeiramente fíxoos virar coma se as súas mans morenas fosen a trocarse en ás. Inclinou a cabeza cara atrás, moi atrás, deixando flotar os seus cabelos negros e pesados, e ofreceu o seu estraño sorriso á primeira estrela que aparecía. Os seus pés espidos, de nocellos finos, buscaban un ritmo, como ás apalpadelas; no seu novo corpo había un desexo de mecedura e de caricias, de goce consciente e de abandono sen vontade, como deben experimentalo as flores de talos delgados cando o crepúsculo rózaas.

Temblorosos os xeonllos, Král estaba de pé ante ela. Vía o bronce pálido dos ombreiros espidos da bailarina. E sentía confusamente: Tjana danza o amor.

Cada sopro que atravesaba os prados parecía confundirse cos seus movementos, como unha lixeira caricia, e todas as flores soñaban no seu primeiro soño mecerse e inclinarse dese modo. Tjana achegábase máis e máis a Král e inclinouse cara a el, tan extrañamente que os brazos do home parecían paralizados pola súa muda contemplación. Estaba de pé como un escravo e escoitaba latexar o seu corazón. Tjana rozábao como un alento, e o ardor do seu movemento moi próximo alcanzábao como unha onda. Deseguido ela retrocedeu moi atrás, sorriu cunha expresión de orgullo vencedor e sentiu: "Con todo, non é un rei".

O xitano recobraba aos poucos os seus sentidos e perseguíaa como a unha imaxe de ilusión, ás apalpadelas e secretamente. Depronto detívose. Algo se unía e mesturábase ao movemento mecedor de Tjana. Un canto lixeiro e flotante que parecía desde longo tempo contido na súa danza e que, como saíndo dun longo soño, parecía florecer en cadencias máis e máis ricas e pletóricas. A bailarina vacilaba. Todos os seus movementos facíanse máis lentos, máis suaves, coma se estivese ao asecho. Mirou a Král e ambos sentiron ese canto como un peso que os paralizaba. Ao seu pesar, os seus ollos volvéronse na mesma dirección e viron a Prokopp que avanzaba. A delgada silueta do seu corpo de home mozo dibuxábase sobre o crepúsculo gris de prata. Camiñaba, como inconsciente, con paso somnoliento, e sacaba as notas da súa doce canción dunha simple frauta rústica. Vírono achegar. De súpeto Král lanzouse ao seu encontro e arrincou a frauta dos beizos do mozo. Prokopp, con presenza de ánimo, agarrou coas súas virís mans os brazos do agresor, apertounos con forza e sostivo con ollo interrogador a mirada hostil e ardente de Král.

Os homes permaneceron así, cara a cara. Ao redor deles era o silencio. O carromato verde parecía mirar a comarca, a través dos resplandores turbios das súas candeas, como con ollos tristes que esperaban.

Sen dicir un chío, os dous xitanos soltáronse de súpeto. Král cunha cólera terca, o mozo fronte a el, cunha confesión suavemente interrogadora nos seus ollos sombríos. Baixo a mirada dos homes, Tjana esborrallouse. Creía que debía ir cara a Prokopp, abrazalo e preguntarlle: "De onde vén esa canción?" Pero xa non tiña forza para iso. Estaba aniñada ao bordo do camiño, inerte, como unha criatura que ten frío, e gardaba silencio. Os seus beizos calaban. Os seus ollos calaban.

Os homes agardaron un momento, logo Král botou ao outro unha mirada hostil e provocadora e tomou a dianteira. Prokopp parecía vacilar. Tjana viu os ollos tristes do mozo xitano despedirse dela. Ela estremeceuse. Despois a silueta delgada e áxil fíxose máis e máis imprecisa e acabou por desaparecer na dirección en que Král marchara. Tjana ouviu os pasos perderse nos prados. Retivo o alento, escoitando na noite.

Un sopro percorreu a chaira, cálido e apracible como o alento dun neno durmido. Todo estaba claro e silencioso; e dese vasto silencio destacábanse os sones lixeiros da nova noite: o zurrido dos vellos tilos, un arroio en algures, e a pesada caída dunha mañá madura na herba de outono.

FIN

28 de decembro de 2012

20.000 leguas de viaxe baixo os mares (CVI)


Era eu quen, sen querer, provocara ese acceso de cólera? Seica cría aquel incomprensible personaxe que sorprendera eu un segredo prohibido aos hóspedes do Nautilus?
Non. Non debía ser eu o destinatario do seu odio, posto que non me miraba, e a súa atención seguía concentrada obstinadamente naquel impenetrable punto do horizonte.
O capitán Nemo recobrou por fin o dominio de si mesmo. A súa fisonomía, tan profundamente alterada, recuperou a súa calma habitual. Tras dirixir ao seu segundo algunhas palabras no seu idioma incomprensible, volveuse cara a min e díxome nun ton bastante imperioso:
-Señor Aronnax, vou reclamar de vostede o cumprimento dun dos compromisos que contraeu comigo.
-De que se trata, capitán?
-Tanto vostede como os seus compañeiros deben aceptar que lles peche até o momento en que eu xulgue conveniente devolverlles a liberdade.
-Estamos nas súas mans -respondinlle, mirándolle fixamente-. Pero podo facerlle unha pregunta?
-Ningunha, señor.
Ante esta resposta, non cabía discutir, senón obedecer, posto que toda resistencia fose imposible.
Descendín ao camarote de Ned Land e de Conseil e informeilles da determinación do capitán. Fácil é imaxinar a reacción do canadense a esta comunicación. Pero nin tan sequera houbo tempo para explicacións. Catro homes da tripulación esperábannos á porta e conducíronnos á cela en que pasaramos nosa primeira noite a bordo do Nautilus. Ned Land quixo protestar, pero a porta pechouse tras el por toda resposta.
-Podería explicarnos o señor a que se debe isto e por que? -preguntou Conseil.
Referín aos meus compañeiros o ocorrido, o que lles sorprendeu tanto como a min e deixoulles a dúas veas.
Non podía apartar da miña mente o recordo da estraña fisonomía do capitán Nemo e, sumido nun abismo de reflexións, perdíame nas máis absurdas hipóteses, incapaz de reunir dúas ideas lóxicas, cando Ned Land sacoume da miña concentración ao dicir, con ton de sorpresa, que o xantar estaba servido.
En efecto, a mesa estaba posta, o que probaba que o capitán Nemo ordenara servila ao mesmo tempo que facía acelerar a marcha do Nautilus.
-Permitiríame o señor darlle un consello? -dixo Conseil.
-Si, raparigo.
-O de que coma. É prudente facelo, porque non sabemos o que pode ocorrer.
-Tes razón, Conseil.
-Desgraciadamente -dixo Ned Land- déronnos o menú de a bordo.
-Amigo Ned -replicó Conseil-, que diría entón se nos deixaron en xaxún!
Este razoamento bastou para acalar ao arponeiro.
Sentámonos á mesa e comemos en silencio. Eu comín moi pouco. Conseil forzouse a facelo, por prudencia, e Ned Land, a pesar das súas protestas, non perdeu bocado. Apenas terminaramos de xantar, cando se apagou o globo luminoso sumíndonos nunha escuridade total.
Ned Land non tardou en durmirse, e, con gran sorpresa miña, Conseil caeu tamén nun profundo sopor.
Preguntábame que era o que puidera provocar nel esa imperioso necesidade de durmir cando sentín eu invadido por unha pesada somnolencia, que me facía pechar os ollos contra a miña vontade. Sentíame presa dunha estraña alucinación.
Era evidente que se nos puxera na comida algunha sustancia soporífera. Así pois, non bastaba inflixirnos a prisión para ocultarnos os proxectos do capitán Nemo, senón que ademais había que narcotizarnos. Ouvín o ruído das escotillas ao pecharse. Pouco despois cesaba o lixeiro movemento de abalo producido polas ondas, o que parecía indicar que o Nautilus mergullarase. Imposible foime resistir ao soño. A miña respiración debilitábase. Sentín un frío mortal xear os meus membros cada vez máis pesados, como paralizados. As miñas pálpebras, pesadas como o chumbo, pecháronse sobre os ollos. Un soño mórbido, poboado de alucinacións, apoderouse de todo o meu ser. Aos poucos foron desaparecendo as visións, e quedeime sumido nun total anonadamiento.

27 de decembro de 2012

As editoras galegas editaron 2.156 títulos en 2011

O informe de comercio interior do libro en Galicia 2011, que presentaban onte a Consellaría de Cultura e mais a Asociación Galega de Editores amosa un panorama de crise para o sector. Neste tempo, as firmas galegas de edición incrementaron nun 2% a súa produción de títulos, chegando aos 2.156 e reduciron as tiraxes correspontentes (situadas nunha media de 1.560 exemplares por título) nun 1,8%. No entanto, isto deu nunha maior produción neta no número de libros que chegaron ás librarías, o que contrasta cun descenso na facturación. En total, as vendas de 2011 foron de 1.949.256 exemplares, cunha facturación total de 27,16 millóns, un 14% menos que en 2007.

Mais

26 de decembro de 2012

Inicio de Música dos templos, do Pai Feijoo


O Pai Feijoo morreu o 26 de nadal de 1764

Música dos templos

Nos tempos antiquísimos, se cremos a Plutarco, só se usaba a música nos templos, e despois pasou aos teatros. Antes servía para decoro do culto; despois aplicouse para estímulo do vicio. Antes só se ouvía a melodía en sacros himnos; despois empezouse a escoitar en cantilenas profanas. Antes era o música obsequio das deidades; despois ligou coas paixóns. Antes estaba dedicada a Apolo; despois parece que partiu Apolo a protección desta arte con Venus. E coma se non bastase para apestar as almas ver na comedia pintado o atractivo do deleite coas máis finas cores da retórica e cos máis axustados números da poesía, por facer máis activo o veleno, confeccionáronse a retórica e a poesía coa música.
(...)

25 de decembro de 2012

NADAL de Manuel Luís Acuña

Unha, dúas, vinte, cen...
Estrelas estrelecidas
na noite en lus de Belén.
Unha, dúas, vinte, cen.

Os anxos canta que canta;
os pastores,
as pastoras,
canta que canta tamén:

-Groria a Deus que naceu probe,
e paz pra os homes de ben.

Unha, dúas, vinte, cen...
Canta que canta que canta
na noite en lus de Belén:

-Groria a Deus que naceu probe,
e paz pra os homes de ben.

24 de decembro de 2012

Conto de nadal, de Ray Bradbury

A nosa homenaxe ao escritor falecido este ano.

O día seguinte sería Nadal e, mentres o tres dirixíanse á estación de naves espaciais, o pai e a nai estaban preocupados. Era o primeiro voo que o neno realizaría polo espazo, a súa primeira viaxe en foguete, e desexaban que fose o máis agradable posible. Cando na aduana obrigáronlles a deixar o agasallo porque pasaba uns poucos quilos do peso máximo permitido e o arbolito coas súas fermosas veas brancas, sentiron que lles quitaban algo moi importante para celebrar esa festa. O neno esperaba aos seus pais na terminal. Cando estes chegaron, murmuraban algo contra os oficiais interplanetarios.
- Que faremos?
- Nada, que podemos facer?
- Ao neno facíalle tanta ilusión a árbore!
A sirena aulló, e os pasaxeiros foron cara ao foguete de Marte. A nai e o pai foron os últimos en entrar. O neno ía entre eles. pálido e silencioso.
- Xa se me ocorrerá algo -dixo o pai.
- Que...? -preguntou o neno.
O foguete despegou e lanzouse cara arriba ao espazo escuro. Lanzou un ronsel de lume e deixou atrás a Terra, un 24 de decembro de 2052, para dirixirse a un lugar onde non había tempo, onde non había meses, nin anos, nin horas. Os pasaxeiros durmiron durante o resto do primeiro "día". Preto de medianoite, hora terráquea segundo os seus reloxos neyorquinos, o neno espertou e dixo:
- Quero mirar polo ollo de boi.
- Aínda non -dixo o pai-. Máis tarde.
- Quero ver onde estamos e onde imos.
- Espera un pouco -dixo o pai.
O pai estivera esperto, volvéndose ao carón e a outro, pensando na festa de Nadal, nos agasallos e na árbore coas súas veas brancas que tivera que deixar na aduana. Ao fin creu atopar unha idea que, se daba resultado, faría que a viaxe sería feliz e marabilloso.
- Fillo -dixo-, dentro de medía hora será Nadal.
A nai mirouno consternada; esperara que dalgún modo o neno esqueceríao. O rostro do pequeno iluminouse; treméronlle os beizos.
- Si, xa o sei. Terei un agasallo? terei unha árbore? Prometéstesmo.
- Si, si. todo iso e moito máis -dixo o pai.
- Pero... -empezou a dicir a nai.
- Si -dixo o pai-. Si, de verdade. Todo iso e máis, moito máis. Perdón, un momento. Volvo axiña.
Deixounos sós un vinte minutos. Cando regresou, sorría.
- Xa é case a hora.
- Podo ter un reloxo? -preguntou o neno.
Déronlle o reloxo, e o neno sostívoo entre os dedos: un resto do tempo arrastrado polo lume, o silencio e o momento insensible.
- Nadal! Xa é Nadal! Onde está o meu agasallo?
- Ven, imos velo -dixo o pai, e tomou ao neno da man.
Saíron da cabina, cruzaron o corredor e subiron por unha rampla. A nai seguíaos.
- Non entendo.
- Xa o entenderás -dixo o pai-. Chegamos.
Detivéronse fronte a unha porta pechada que daba a unha cabina. O pai chamou tres veces e logo dúas, empregando un código. A porta abriuse, chegou luz desde a cabina, e ouviuse un murmurio de voces.
- Entra, fillo.
- Está escuro.
- Non teñas medo, levareiche da man. Entra, mamá.
Entraron no cuarto e a porta pechouse; o cuarto realmente estaba moi escuro. Ante eles abríase un inmenso ollo de vidro, o ollo de boi, unha xanela de metro e medio de alto por dous de ancho, pola cal podían ver o espazo. o neno quedou sen alento, marabillado. Detrás, o pai e a nai contemplaron o espectáculo, e entón, na escuridade do cuarto, varias persoas puxéronse a cantar.
- Bo nadal, fillo -dixo o pai.
Resoaron os vellos e familiares panxoliñas; o neno avanzo lentamente e esmagou o nariz contra o frío vidro do ollo de boi. E alí quedou longo intre, simplemente mirando o espazo, a noite profunda e o resplandor, o resplandor de cen mil millóns de marabillosas veas brancas.

23 de decembro de 2012

Inicio de «O outonado», de Juan Ramón Jiménez


Juan Ramón Jiménez naceu un 23 de nadal de 1881.

Estou completo de natureza  
en plena tarde de áurea madurez  
alto vento no verde traspasado.  
Rico froito recóndito, conteño  
o grande elemental en min (a terra,  
o lume, a auga, o aire), o infinito.  

22 de decembro de 2012

Fragmento de As Crónicas do Sochantre, de Alvaro Cunqueiro (I)

En 1911, un 22 de nadal nacía Álvaro Cunqueiro.

III
Tódolos presentes cumprimentaron ao finado de Quelven, tratándose mui amistosos e dándose por coñecidos e de cotidián trato, e perguntándose pola parentela. O difunto era un home gordo e colorado, a peluca branca mui empoeirada, mestas celias roxas, os ollos azúes mui franco, chato el, grandes mostachos caídos, e boa talla; tiña os brazos curtos da xente de curia, e vestía de rigoroso loito, pechando a casaca cun cintillo de ouro. Bicoulle a man á madame de Saint-Vaast e sentouse onde cadraba que xa estaba sentada a sombra de Guy Parbleu. Pro non sentou derriba déla, que denantes de que se sentase foi o sieur de Coulaincourt e colleuna a dúas mans e pousouna nunha enrella que tina a carroza sober do asento dianteiro, e na que xa iba o cabás do médico Sabat. Aló enriba seguía tabatexando o criado do Demo. O finado tiña un tic que somellaba que no espinazo se lle soltase un resorte, e brincaba de cintura coma tomado do hipo. Parecía contente de atoparse en tan tratábel compañía. Fitou pra o sochantre e sorriu.

21 de decembro de 2012

20.000 leguas de viaxe baixo os mares (CV)


Durante varias horas, o Nautilus bañouse naquela luz. A nosa fascinación fíxose aínda máis intensa ao ver grandes animais mariños evolucionar como salamandras. Vin alí, no medio dese lume que non queima, unhas marsopas rápidas e elegantes, infatigables pallasos dos mares, e uns istióforos ou espadóns veleiros, de tres metros de lonxitude, de quen se di que anuncian os furacáns, e que golpeaban, ás veces, os nosos cristais coa súa formidable espada. Apareceron logo peixes máis pequenos, entre eles variados balistes, escómbridos saltadores, nasóns e outros moitos que raiaban de cores fulgurantes e zigzagueantes na auga luminosa.
Era un espectáculo prodixioso, cegador o daquel fenómeno, cunha intensidade talvez acrecentada por algunha perturbación atmosférica. Estaba a desencadearse seica unha tempestade na superficie do océano? De ser así, o Nautilus, a uns cuantos metros de profundidade, non sentía o seu furor e se mecía apaciblemente no medio das augas tranquilas.
Así proseguía a nosa viaxe, sempre amenizada por algunha nova marabilla. Conseil observaba e clasificaba os seus zoófitos, os seus articulados, os seus moluscos e os seus peixes. Os días pasaban rapidamente e xa non os contaba eu. Pola súa banda, Ned entretíñase tratando de variar a dieta de a bordo. Eramos unhas verdadeiras tartarugas, xa afeitos ao noso caparazón. Por iso podo afirmar que é fácil chegar a ser un perfecto caracol. Así estabamos, adaptados xa a unha existencia que chegara a parecernos fácil e natural, sen que apenas puidésemos imaxinar xa que existise unha vida diferente na superficie da terra, cando sobreveu un acontecemento que habería de lembrarnos o estraño da nosa situación.
O 18 de xaneiro, o Nautilus achábase a 1050 de lonxitude e 150 de latitude meridional. O tempo estaba tormentoso e axitado e duro o mar. Sopraba con forza o vento do Leste. En baixa desde había varios días, o barómetro anunciaba tempestade. Subira eu á plataforma no momento en que o segundo tomaba as súas medidas de ángulos horarios. Esperaba eu ouvir, como sempre, a frase cotiá. Pero aquel día esa frase foi substituída por outra non menos incomprensible. Case inmediatamente vin aparecer ao capitán Nemo, quen, provisto dun catalexo, escrutou o horizonte. Durante algúns minutos, o capitán permaneceu inmóbil na súa contemplación. Logo, baixou o seu catalexo e cambiou unhas palabras co seu segundo, quen parecía presa dunha emoción que se esforzaba en balde por conter. O capitán Nemo, máis dono de si, permanecía sereno. Daba a impresión de que opuña algunhas obxeccións ao que dicía o segundo, a xulgar, polo menos, pola diferenza entre o ton e os xestos de ambos.
Pola miña banda, mirara coidadosamente na dirección escrutada polo capitán Nemo, sen ver outra cousa que a nítida liña do horizonte en que se confundían o ceo e o mar. O capitán Nemo paseábase dun extremo a outro da plataforma, sen mirarme, talvez sen verme. O seu paso era seguro, pero menos regular que de costume. Detíñase de cando en vez e, os brazos cruzados sobre o peito, observaba o mar. Que podía buscar nese inmenso espazo? O Nautilus achábase a varios centenares de millas da costa máis próxima. O segundo tomara o catalexo co que interrogaba obstinadamente ao horizonte. Logo comezou a ir e vir, dando mostras dunha axitación nerviosa que contrastaba coa serenidade do seu xefe. Parecía que o misterio ía aclararse rapidamente, pois a unha orde do capitán Nemo, a máquina desenvolveu unha maior potencia imprimindo á hélice unha rotación máis rápida. Naquel momento, o segundo atraeu de novo a atención do capitán. Este suspendeu o seu paseo e dirixiu outra vez o catalexo cara ao punto indicado, observándoo detidamente.
Sumamente intrigado, descendín ao salón e volvín provisto do catalexo que adoitaba eu usar. Tomando como soporte para o catalexo o saínte formado polo fanal, dispúñame a observar por min o punto indicado, cando, antes mesmo de que puidese aplicar o ollo ao ocular, arrincóuseme brutalmente o instrumento da man.
Ao volverme vin ao capitán Nemo ante min, pero a un capitán Nemo irrecoñecible. A súa fisonomía transfigurarase. Os seus ollos brillaban cun fulgor sombrío baixo o seu ceño engurrado. A boca descubría a medias os seus dentes apertados. O seu corpo, tenso; os seus puños, pechados, e a súa cabeza, replegada entre os ombreiros, denunciaban a violencia do odio que exhalaba a súa persoa. Estaba inmóbil. Caéraselle o meu catalexo da man e rodado aos seus pés.

20 de decembro de 2012

INFORME ASEPTICO SOBRE OS OVNIS EN XERAL E O CASO ROSWELL


Carl Sagan morreu un 20 de nadal de 1996.

Este é o inicio dun breve texto sobre Roswell

Confíe nunha testemuña en todo
aquilo no que non estea fortemente
involucrado nin o seu propio interese, nin as súas
paixóns, nin os seus prexuízos, 
nin o seu amor polo marabilloso.
Se o están, esixa unha proba que o corrobore en proporción exacta á contravención da probabilidade
pola cousa testemuñada.

THOMAS HENRY HUXLEY
(1825-1895)

Cando se informou á nai do soado abducido Travis Walton de que un ovni fulminara ao seu fillo cun raio e logo levoullo ao espazo, contestou con pouca curiosidade: -Bo, así é como ocorren as cousas?. Non é así?.

Aceptar que nos nosos ceos hai ovnis non é comprometerse a moito: a palabra ovni son as siglas de obxecto voador non identificado. É un termo que inclúe algo máis que prato volante. Que haxa cousas que o observador ordinario, ou mesmo o experto, non entende, é inevitable. Pero por que, se vemos algo que non recoñecemos, chegamos á conclusión de que é unha nave das estrelas?. Preséntasenos unha gran variedade de posibilidades máis prosaicas.

Unha vez eliminados da serie de datos os fenómenos naturais, os enganos e as aberracións psicolóxicas, queda algún residuo de casos moi cribles pero extremadamente raros, sobre todo casos sustentados por probas físicas? Hai unha "sinal" oculta en todo este alboroto? Desde o meu punto de vista, non se detectou ningunha. Hai casos dos que se informa con fiabilidade que non son raros, e casos raros que non son fiables. Non hai ningún caso -a pesar de máis dun millón de denuncias de ovnis desde 1947- en que a declaración de algo estraño que só pode ser unha aeronave espacial sexa tan fidedigna que permita excluír con seguridade unha mala interpretación, terxiversación ou alucinación. Aínda hai unha parte de min que di: "Que mágoa".

(...)

19 de decembro de 2012

Os suicidas

Título dun das tantísimos novelas do prolífico escritor belga Georges Simenon, popularmente lembrado pola súa serie de novelas policíacas protagonizadas polo comisario Maigret.

Naceu na cidade de Liège en 1903, na rexión de fala francesa, Valonia, que corresponde á metade sur do país, e foi un incansable coñecedor da vida humana e de todas as súas facetas, a través de longos e innumerables viaxes, deixando fluir ríos de paixón por onde el pasaba.

En "Os suicidas" dous novicios e obtusos amantes abandonan a casa na que viven cos pais dela e vanse esconder en París xa que son os principais sospeitosos dun crime que se cometeu na cidade. Mais, a pesares de que a parella deixa antes de marchar unha carta aclarando que se suicidarán se topan con eles, o pai da moza, que xa non estaba moi contento coa súa elección conxugal, vainos perseguir igoalmente pois sabe que son demasiado torpes ate para matarse.

Pero non debemos esquecer que sos os torpes os principais causantes das traxedias, e cando un chega á aberrante toleira de sacarse do medio, non lle hai diferenza en que outros tamén se aparten.

F.D.M.



18 de decembro de 2012

20.000 leguas de viaxe baixo os mares (CIV)

Foi na mañá do 15 de xaneiro, cando me achaba paseando co capitán pola plataforma. Preguntoume se coñecía as diferentes densidades das augas marítimas. Respondinlle negativamente, precisándolle que a ciencia carecía de observacións rigorosas sobre este punto.
-Eu efectuei esas observacións, e podo certificar a certeza das mesmas.
-Ben, pero o Nautilus é un mundo aparte, e os segredos dos sabios non chegan á terra.
-Ten vostede razón, señor profesor -díxome tras algúns instantes de silencio-. É, efectivamente, un mundo aparte. É tan estranxeiro á Terra como aos planetas que a acompañan na súa viaxe ao redor do Sol. Nunca se coñecerán os traballos dos sabios de Saturno ou de Júpiter. Con todo, e posto que o azar ligou as nosas vidas, vou comunicarlle o resultado das miñas observacións.
-Escóitolle, capitán.
-Vostede sabe, señor profesor, que a auga de mar é máis densa que a auga doce. Pero esta densidade non é uniforme. En efecto, se se representase pola unidade a densidade da auga doce, achariamos unhas vinte e oito milésimas para as augas do Atlántico, unhas vinte e seis milésimas para a do Pacífico, unhas trinta milésimas para as do Mediterráneo...
«Ah! -pensei-, así que se aventura polo Mediterráneo!»
-... unhas dezaoito milésimas para as do Jónico e unhas vinte e nove milésimas para as do Adriático.
Decididamente, o Nautilus non rexeitaba os mares frecuentados de Europa, e diso inferín que podería levarnos -talvez en breve- cara a continentes máis civilizados. Pensei que Ned Land acollería con gran satisfacción esta información.
Durante varios días, as nosas xornadas transcorreron no medio de experimentos de todas clases, tanto sobre os graos de salinidade das augas a diferentes profundidades como sobre a súa electrización, coloración e transparencia. E en todos estes estudos o capitán Nemo despregou tanta inxeniosidade como amabilidade cara min. Pero logo, durante varios días consecutivos, non volvín verlle e permanecín de novo illado a bordo.
O 16 de xaneiro, o Nautilus pareceu durmirse a uns metros tan só baixo a superficie. Os seus aparellos eléctricos non funcionaban, e o seu hélice inmóbil deixáballe errar ao ditado da corrente. Supuxen que a tripulación se ocupaba das reparacións interiores, feitas necesarias pola violencia dos movementos mecánicos da máquina.
Os meus compañeiros e eu fomos entón testemuñas dun curioso espectáculo. Os observatorios do salón estaban descubertos, e como o fanal do Nautilus estaba apagado reinaba unha vaga escuridade no medio das augas. O ceo, tormentoso e cuberto de espesas nubes, daba unha insuficiente claridade ás primeiras capas do océano.
Observaba eu o estado do mar nesas condicións, nas que os máis grandes peces aparecían como sombras apenas debuxadas, cando o Nautilus achouse súbitamente alagado de luz. Crin nun primeiro momento que se acendera o fanal, pero unha rápida observación fíxome recoñecer o meu erro. O Nautilus flotaba no medio dunha capa fosforescente que, na escuridade, facíase cegadora.
O fenómeno era producido por miriadas de animais luminosos, cun brillo que se acrecentaba ao deslizarse sobre o casco metálico do aparello. Advertín entón unha serie de lóstregos no medio das capas luminosas, como coadas de chumbo fundido nun forno ou masas metálicas levadas á incandescencia, de tal modo que, por contraste, algunhas zonas luminosas parecían escuras nese medio ígneo que abolía a escuridade. Non, aquela luminosidade era moi diferente da irradiación continua da nosa iluminación habitual; había nela unha intensidade e un movemento insólitos. Diríase unha luz viva!
E viva era, posto que emanaba dunha infinita aglomeración de infusorios peláxicos, das noctilucas miliares, verdadeiros glóbulos de xelatina diáfana, provistos dun flaxelo filiforme, das que se chegou a contar até vinte e cinco mil en trinta centímetros cúbicos de auga. A súa luminosidade reforzábase cos resplandores propios das medusas, das asterias, das aurelias, dos dátiles e doutros zoófltos fosforescentes, impregnados das materias orgánicas procedentes da desova dos peixes e descompostas polo mar, e talvez das mucosidades secretadas polos peixes.

17 de decembro de 2012

Inicio de A Noiva de Corinto, de Goethe


Wolfgang Goethe naceu un 17 de nadal de 1770.

A Noiva de Corinto 
(Die Braut von Korinth - 1797)
Wolfgang Goethe

Procedente de Atenas, a Corinto 
chegou un mozo que ninguén coñecía. 
E a ver a un cidadán dirixiuse, 
amigo do seu pai, e diz que habían 
ambos os vellos a voda concertado, 
tempos atrás, do mozo coa filla 
que o ceo ao de Corinto concedese. 

Pero é sabido que debemos caro 
pagar toda mercede que nos outorguen. 
Cristiáns son a noiva e a súa familia; 
cal os seus pais, pagán é o noso mozo. 
E toda crenza nova, cando xorde, 
cal planta venenosa, extirpar adoita 
aquel amor que había nos corazóns. 

(...)

16 de decembro de 2012

Inicio de AUTOMACIÓN, de Philip K. Dick

En 1928, un 16 de nadal nacia Philip K. Dick e na súa lembranza traemos hoxe o inicio dun dos seus relatos.

AUTOMACIÓN

A tensión aumentaba no tres homes que esperaban. Fumaban, paseában dun lado a outro, dando puntapés a bato sobre as matogueiras e as pedras do camiño. Un sol tórrido do mediodía abatíase sobre os campos de cor castaña, as filas de casas de plástico e a distante liña de montañas cara ao oeste.
- Xa é tempo - dixo Earl Perine xuntando as súas huesudas mans -. Varía de acordo coa carga, no medio segundo por cada libra adicional.
Morrison repuxo sombríamente:
- Veña, déixanos polo menos imaxinar que ocorre para ser tarde.
O terceiro home non dixo nada. O'Neill ía visitar outro establecemento, non coñecía ben a Perine nin a Morrison para discutir con eles. No seu lugar aniñouse e entretívose en arranxar ben os papeis que levaba na súa carteira.
Á brillante luz do sol, os brazos de O'Neill aparecían tostados e recubertos de lanuxe, relucentes de suor. Cos seus cabelos enmarañados de cor xa gris e as súas lentes, tiña un aspecto de maior idade que os outros dous.
Vestía pantalón curto, unha camisa sport e zapatos de sola de crepé. Entre os seus dedos, a súa estilográfica movíase, metálica e eficiente.
- Que está vostede escribindo? - gruñou Perine.
- Estou a anotar o procedemento que imos empregar - repuxo O'Neill con suaves formas -. É mellor sistematizarlo agora, en lugar de tentalo ao azar. Queremos coñecer o que tentamos facer e que é o que non funciona. Pola contra, moverémonos a cegas nun círculo pechado. O problema que temos é só o da comunicación, así é como eu véxoo.
- Comunicación... - repetiu Morrison coa súa voz profunda -. Si, non podemos conseguir tomar contacto con esta condenada cousa. Chega, carga e continúa. Non hai nin o máis mínimo contacto entre nós e ela.
- É unha máquina - dixo Perine excitadamente -. É algo morto..., cego e xordo.
- Pero si que está en contacto co mundo exterior - recalcou O'Neill -. Ten que haber algunha forma de conseguilo. Os sinais especificamente semánticas teñen significado para ela, todos nós temos que facer eses sinais. Habemos de redescubrirlo, aínda que só teñamos unha decena entre mil millóns de posibilidades.
....

15 de decembro de 2012

20.000 leguas de viaxe baixo os mares (CIII)


23- (Aegri somnia)
Ao día seguinte, 10 de xaneiro, o Nautilus continuou a súa marcha entre dúas augas, pero cunha velocidade extraordinaria, que non estimei en menos de trinta e cinco millas por hora. Era tal a rapidez da súa hélice, que non podía eu nin seguir as súas voltas nin contalas. Ao pensar que ese marabilloso axente eléctrico, ademais de dar ao Nautilus movemento, luz e calor, protexíao de todo ataque exterior e transformábao nunha arca santa que ningún profanador podía tocar sen ser fulminado, a miña admiración non coñecía límites, e do aparello remontábase ao enxeñeiro que o creou.
Marchabamos directamente cara ao oeste, e o 11 de xaneiro pasamos ante o cabo Wessel, situado a 1350 de lonxitude e 100 de latitude norte, que forma a punta oriental do golfo de Carpentaria. Os arrecifes eran aínda numerosos, pero xa máis dispersos, e estaban indicados no mapa cunha extremada precisión. O Nautilus evitou con facilidade os rompentes de Money, a babor, e os arrecifes Vitoria, a estribor, situados a 1300 de lonxitude sobre o paralelo 10, que seguiamos rigorosamente.
O 13 de xaneiro, chegados ao mar de Timor, pasamos preto da illa deste nome, a 1220 de lonxitude.
A illa, cunha superficie de mil seiscentas vinte e cinco leguas cadradas, está gobernada por raxás. Devanditos príncipes din ser fillos de crocodilos, é dicir, ter a máis alta orixe a que pode aspirar un ser humano. Os seus escamosos antepasados abundan nos ríos da illa e son obxecto dunha particular veneración. Protéxeselles, consénteselles, adúlaselles, aliméntaselles, ofrécenselles novas raparigas en ofrenda. Pobre do estranxeiro que ouse pór a man sobre estes sagrados saurios!
Pero o Nautilus non tivo nada que ver con tan feos animais. Timor só foi visible un instante, ao mediodía, cando o segundo fixou a posición. Así mesmo, só puiden entrever a pequena illa Rotti, que forma parte do grupo, e que ten unhas mulleres que contan nos mercados malaios dunha sólida reputación de beleza.
A partir dese punto, a dirección do Nautilus variou en latitude cara ao Suroeste. Púxose rumbo ao océano Indico. Onde ía levarnos a fantasía do capitán Nemo? Dirixiríase cara ás costas de Asia ou cara ás de Europa? Determinacións pouco probables nun home que rehuía os continentes habitados. Descendería, pois, cara ao Sur? Pasaría polo cabo de Boa Esperanza e polo de Fornos cara ao polo antártico? Ou regresaría a aqueles mares do Pacífico nos que o seu Nautilus podía achar unha navegación fácil e independente? Era isto algo que só o porvir podería dicirnos.
Tras bordear os escollos de Cartier, de Hibernia, de Seringapatam e de Scott, últimos esforzos do elemento sólido contra o elemento líquido, o 14 de xaneiro achámonos máis aló de todo vestixio de terra. A velocidade do Nautilus reduciuse considerablemente, e, moi caprichoso no seu comportamento, navegaba alternativamente en inmersión e en superficie.
Durante este período da viaxe, o capitán Nemo entregouse a interesantes experimentos sobre as diversas temperaturas do mar en capas diferentes. En condicións normais, estes datos obtéñense por medio de instrumentos bastante complicados. As informacións que estes procuran son polo menos dubidosas, xa sexan sondas termométricas con cristais que rompen ás veces baixo a presión das augas, xa sexan aparellos baseados na variación de resistencia dos metais ás correntes eléctricas.
Os resultados así obtidos non poden ser controlados cun rigor suficiente. Pero o capitán Nemo podía permitirse ir en por si a buscar a temperatura nas profundidades do mar, e o seu termómetro, posto en comunicación coas diversas capas líquidas, proporcionáballe tan inmediata como seguramente os graos solicitados.
Así é como, xa for sobrecargando os seus depósitos, xa descendendo oblicuamente por medio dos seus planos inclinados, o Nautilus alcanzou sucesivamente profundidades de tres, catro, cinco, sete, nove e dez mil metros, e o resultado definitivo dos seus experimentos foi que, baixo todas as latitudes, o mar, a unha profundidade de mil metros, presentaba unha temperatura constante de catro graos e medio.
Eu seguía tales estudos co máis vivo interese. O capitán Nemo puña neles unha verdadeira paixón. A miúdo preguntábame eu con que fin procedía el a esas observacións. Facíaas en beneficio dos seus semellantes? Non era probable que así fóra, pois, un día ou outro, os resultados dos seus traballos debían perecer con el nalgún mar ignorado. A menos que me destinase a min o resultado dos seus estudos. Pero iso significaría admitir que a miña estraña viaxe tería un termo, e ese termo eu non o vía.
Fóra como fose, o capitán Nemo deume a coñecer algúns datos por el obtidos acerca das densidades da auga nos principais mares do Globo. De tal comunicación deducín eu algo interesante a título persoal, que non tiña carácter científico.

14 de decembro de 2012

Poesía de San Juan de la Cruz


San Juan de la Cruz morreu o 14 de nadal de 1591

(...)

Buscando os meus amores
irei por eses montes, e ribeiras;
nin collerei as flores;
nin temerei as feras;
e pasarei os fortes, e fronteiras.

(...)

13 de decembro de 2012

Inicio de Alexias de Atenas, de Mary Renault


Mary Renault morreu o 13 de nadal de 1983.

Alexias de Atenas: Unha mocidade na Grecia clásica
Novela Histórica

Cando era neno, se estaba enfermo ou me sucedía algo desagradable, ou me azoutaran na escola, afacía lembrar que o día en que nacín o meu pai quixera matarme.

Diredes que non hai nada de extraordinario niso. Con todo, creo que é menos corrente do que cabería supor, pois, por regra xeral, cando un pai decide abandonar a un fillo, faio, simplemente, e a cuestión acaba así. E moi raramente pode un home dicir dos espartanos, ou da peste, que a eles debe a vida en lugar da morte.

Foi ao principio da Gran Guerra, cando os espartanos estaban no Ática, incendiando granxas. Existía a crenza naqueles tempos de que ningún exército podía enfrontarse con eles e sobrevivir; por tanto, nós tiñamos só a Cidade, e O Pireo e os Muros Longos, como aconsellara Pericles. Cando eu nacín el aínda vivía, aínda que estaba xa enfermo; algúns mozos estúpidos pregúntanme, como fixo un recentemente, se lle lembro.

Os campesiños con granxas incendiadas chegaban á cidade, e vivían como animais onde podían pór un teito de pel de res sobre uns paus. Mesmo durmían e cociñaban nos templos e nas columnatas das escolas de loita. Os Muros Longos estaban bordeados de apestosas chozas, até a baía. A peste empezou alí, nalgún lugar, e estendeuse como o lume na maleza.

Algúns dixeron que os espartanos invocaran a Apolo, e outros aseguraron que lograran envenenar os mananciais. Algunhas mulleres, segundo creo, culpaban aos campesiños de traer con eles unha maldición; coma se fose posible que os deuses castigasen a un Estado por tratar con xustiza aos seus cidadáns. Pero como as mulleres ignoran a filosofia e a lóxica e temen máis aos adivinos que ao inmortal Zeus, sempre cren que o que lles causa aflición debe ser maligno.

A peste causou moitas vítimas na miña familia, como o fixo en case todas. Danisco, o corredor olímpico, pai da miña nai, foi enterrado cos seus vellos trofeos e a súa coroa de oliveira. O meu pai atopouse entre os que enfermaron e sobreviviron, pero durante algún tempo sufriu unha fluxión sanguinolenta, que lle impedía tomar parte na guerra. Cando eu nacín, acababa xustamente de recobrar as súas forzas.

(...)

12 de decembro de 2012

AFONSO SÁNCHEZ [B 415 / V 26]

AFONSO SÁNCHEZ [B 415 / V 26]

Conhocedes a donzela
por que trobei, que havía
nome Dona Biringela?
Vedes camanha perfía
e cousa tan desguisada:
des que ora foi casada,
chaman-lhe Dona María.

D'al and'ora máis nojado,
se Deus me de mal defenda:
estand'ora segurado
un, que maa morte prenda
e o Demo cedo tome,
quis-la chamar per seu nome
e chamou-lhe Dona Ousenda.

Pero se ten por fremosa
máis que s'ela, por Deus, pode,
pola Virgen gloriosa,
un home que fede a bode
e cedo seja na forca,
estand'a cerrar-lhe a boca,
chamou-lhe Dona Gondrode.

E par Deus, o poderoso,
que fez esta senhor minha,
d'al and'ora máis nojoso:
do demo dua meninha,
que aquel homen de Çamora,
u lhe quis chamar senhora,
chamou-lhe Dona Gontinha.

11 de decembro de 2012

Inicio de ICARO DAS TEBRAS, de BOB SHAW


Bob Shaw, oriúndo de Belfast, Irlanda do Norte, trasladado a Inglaterra fuxindo da guerra civil estalada no seu país, é quizá máis consciente do que supón a xigantesca onda de violencia que azouta o mundo contemporáneo. En Dark Icarus ofrécenos un enxeñoso relato futurista no que a xente posúe a facultade cotiá de voar e polo tanto hai novos camiños para o crime...

* * *
O cadáver do polizonte deslizábase oblicuamente a unha altura duns tres mil metros, en dirección á zona de control de Birmingham. Era unha noite de inverno e a temperatura que imperaba a esa altura, por baixo do cero graos, agarrotara os seus membros e recuberto enteiramente o seu corpo dunha escura escarcha. O sangue, que fluíra por entre a rachada blindaxe, habíase conxelado sobre a especie de cangrexo que rodeaba o peito do home cos émulos de pinzas. O corpo, en correcta posición de voo, se mecía indefenso a mercé de incontroladas correntes, experimentando un estraño deslizamiento a través do espazo. Situada sobre a cintura, podía verse unha insistente luz do tamaño dun guisante que parpadeaba en progresivo descenso, baixo unha espesa capa de xeo.

Robert Hasson, sarxento da Policía do Aire, atopábase máis canso e irritable que se realizase unha xornada de oito horas de voo. Permanecera no cuartel xeral até a hora do xantar, ditando e recibindo informes, ocupado en formalidades co propósito de obter un balance dos seus gastos e pagos no curso dos dous últimos meses. E entón, xusto cando se dispuña a marcharse a casa, bastante desgustado, foi requirido na oficina do capitán Nunn para botar unha nova ollada sobre o asunto dos Anxos Wellwyn. O catro Anxos detidos -Joe Sullivan, Flick Bugatti, Denny Johnston e Toddy Thomas- atopábanse sentados ao carón do despacho, podendo verse aínda sobre os seus corpos as engrenaxes de voo.

-Direille que é o que me molesta de todo este asunto -dicía Bunny Ormerod, o ancián avogado, coa actitude propia do seu oficio-. A indiferenza rutineira da policía. A despreciativa dureza con que os rancios burócratas aceptan a tráxica morte dun neno. -Ormerod volveuse protectoramente cara ao catro Anxos, con certa complicidade no seu xesto-. Un podería chegar a pensar que se trata de cotiá rutina.
Hasson encolleuse de ombreiros.

-Así é, practicamente -dixo.

Ormerod abandonou a súa boca a un indolente aceno, á vez que viraba o obxectivo da pequena filmadora prendida da súa camisa de seda cara á figura de Hasson.

-Tería a amabilidade de repetir esa declaración? -preguntou.

Hasson pousou a mirada directamente sobre o obxectivo do aparello rexistrador, agora enteiramente ao descuberto.

-Practicamente, cada día ou cada noite, sucede que algún atrasado mental axústase un mecanismo contragravitatorio, ponse a voar a unha velocidade de cincocentos ou seiscentos quilómetros por hora e, pensando que é Supermán, merodea por entre os bloques de vivendas. Entón estás perdido. E non esaxero. Crea, eu non os condeno por cagarse nas paredes dos edificios. -Hasson advertiu que Nunn removíase tras a súa abarrotado mesa, pero continuou obstinadamente-. O asunto só nos concierne cando comezan a despanzurrar á xente. Só entón póñome a perseguilos.
-Vostede os caza abaixo.
-Non fago outra cousa.
...

10 de decembro de 2012

AFONSO FERNÁNDEZ CUBEL [B 1610 / V 1143]

AFONSO FERNÁNDEZ CUBEL [B 1610 / V 1143]

De como mi ora con el-Rei aveo
quero-vo-l'eu, meus amigos, contar:
el do seu haver ren non me quer dar
nen er quer que eu viva no alheo;
e eu non hei herdade de meu padre,
e ua pouca, que foi de mia madre,
filhou-mi-a e fez-mi ua pobra no seo.

E noutra parte tolheu mias naturas,
en que eu soía a guarecer;
e agora hei coitad'a viver
e non son poucas, par Deus, mias rancuras,
come quen non come, ca o non ten;
se lho non dá, por sa mesura, alguén,
ai Dem', a ti dou eu estas mesuras!

Non s'enfadou e tolheu-mi o testado,
de que me servían por San Joán;
e non dan dele valía dun pan
nen mercé nen soldada, mal pecado;
e pois que assí esto ten por ben,
faça o seu cor non dand'a mí ren,
e chorará quen mal día foi nado.

E ora faça el-Rei quanto poder,
e eu serví-l'-hei quando for mester,
pero sõo mui pobr'e sen soldado.

9 de decembro de 2012

Cándido ou o optimismo.

Cándido, inxenuo e optimista mozo creado por Voltaire no ano 1759 para protagonizar a obra do mesmo título, co que quería ridiculizar a filosofía de Leibniz que defendía que todo acontece para ben e que vivimos no mellor dos mundos posibles.

 Para iso, Cándido, que ata o comezo do libro vivía unha apaciguada e beatífica vida como criado nun fermoso palacio, no máis fermoso do mundo, segundo el, será forzado de súpeto a aventurarse miserablemente polo mundo onde acabará experimentando a cruda realidade de que o mundo está moi lonxe de ser o mellor dos posibles. A súa misión principal e o motor da súa anima será o irrefrenable desexo de volverse a atopar coa filla do Conde dono do palacio no que el residía, e que precisamente deixou de residir por cacharlles este último xuntos e botalo a patadas.

Deixemos constancia de que o final do libro resulta favorable para Cándido, mais non así para moitas das personaxes coas que se atopa Cándido polo camiño, cada cal peor parada ca anterior. Cándido polo tanto non seguirá pensando que vivimos no mellor dos mundos posibles, pero sí que podremos achar un mellor que outro, se aprendemos a cultivar o noso xardín, derradeira sentencia do libro, e que alumbra a etapa de pesimismo moderado que caracterizou ao autor nesa época.

F.D.M.


8 de decembro de 2012

Inicio de «A rebelión dos Tártaros», de Thomas de Quincey


Thomas de Quincey morreu un 8 de nadal de 1859.

«A rebelión dos Tártaros»

Rebelión dos tártaros ou fuxida do Khan dos Calmucos e o seu pobo dos territorios de Rusia ás fronteiras da China

Na historia moderna, e talvez poida dicirse que en toda a histora, a partir dos seus máis temperáns anais, non hai acontecemento que se coñeza menos nin que impresione tanto á imaxinación como a fuxida que durante a segunda metade do século pasado emprendeu cara a oriente, a través das estepas interminables de Asia, unha das principais nacións tártaras. O terminus a quo e o terminus ad quem da fuxida son igualmente magníficos o primeiro o trono máis poderoso da Cristiandade, o segundo o máis poderoso do Paganismo e as circunstancias románticas que a rodean pon de relevo armoniosamente a grandeza de ambos os extremos. 

O brusco do comezo e a fera rapidez da execución anuncian o carácter bárbaro e apaixonado de quen encabezaron o movemento. Na unidade de propósito que congrega unha miríada de vontades e na traxectoria cega pero certeira cara a un branco tan remoto hai algo que lembra os instintos omnipotentes que impulsan as migracións da golondrina e o lemming ou as marchas devastadoras de de lagosta. A sombría vinganza de Rusia, que prendeu a súa cruel artillaría á retagarda e os flancos dos vasallos fuxitivos evoca imaxes de Milton: penso na man solitaria que persegue á hoste rebelde a través dos espazos desertos e o antigo caos, até alcanzar con salvas atronadoras a quen xa se crían ao amparo da escuridade e a distancia.

(...)

7 de decembro de 2012

Inicio de Democracia, de Noam Chomsky


Noam Chomsky naceu un 7 de febreiro de 1928

Existe unha imaxe convencional acerca da nova era en que estamos a entrar e as promesas que implica. Esa imaxe foi formulada con claridade polo asesor de Seguridade Nacional, Anthony Lake, cando presentou a Doutrina Clinton en setembro de 1993: "Durante a Guerra Fría, contivemos a ameaza global cara ás democracias de mercado: agora deberiamos tratar de ampliar o seu alcance". O "novo mundo" que se abre ante nós "presenta inmensas oportunidades" para adiantarse a fin de "consolidar a vitoria da democracia e dos mercados abertos", agregou un ano despois.

A "verdade duradeira" 
As temáticas son máis profundas que a Guerra Fría, dixo Lake. A "verdade duradeira" é que nosa defensa da liberdade e xustiza contra o fascismo e o comunismo foi soamente unha fase nunha historia de dedicación cara a "unha sociedade tolerante, na cal líderes e gobernos existen, non para usar ou abusar da xente, senón para proverlles con liberdade e oportunidades. Esta é a "cara constante" do que Estados Unidos fixo no mundo, e "a idea" que estamos "a defender" novamente na actualidade. É na verdade duradeira sobre este novo mundo" en que podemos perseguir a nosa misión histórica dunha maneira máis efectiva, enfrontando aos "inimigos da sociedade tolerante" -á cal sempre estivemos dedicados- que seguen en pé, movéndonos desde a "contención" cara ao "agrandamiento". Por fortuna para o mundo, a única superpotencia é, "por suposto", única na historia no sentido de que "non estamos a buscar expandir o alcance das nosas institucións me diante a forza, subversión ou represión", utilizando a persuasión, compaixón e medios pacíficos'

6 de decembro de 2012

Inicio de "O heroe", de Baltasar Gracián


Baltasar Gracián naceu un 6 de nadal de 1658

QUE O HEROE PRACTIQUE INCOMPRENSIBILIDADES DE CAUDAL

Sexa esta a primeira destreza na arte de entendidos, medir o lugar co seu artificio. Gran treta é ostentarse ao coñecemento, pero non á comprensión; cebar a expectación, pero nunca desengañarla do todo; prometa máis o moito, e a mellor acción e deixar sempre esperanzas de maiores.

Escuse a todos o home culto sondarle o fondo ao seu caudal, se quere que lle veneren todos. Formidable foi un río ata que se lle achou vao, e venerado un home ata que se lle atopou termo á capacidade; porque ignorada e fachendosa profundidade, sempre mantivo con receo o crédito.

Culta propiedade foi chamar señorear ao descubrir, alternando daquela a vitoria suxeitos; se o que comprende señorea, o que se recata nunca cede.

Compita a destreza do atento en coñecerlle, que adoita esta dobrarse aos principios dunha tentativa.
Nunca o destro en desterrar unha barra rematou ao primeiro lance; vase empeñando cun para outro, e sempre adiantándoos.

Vantaxes son deste infinito envidar moito con resto de infinidade. Esta primeira regra de grandeza advirte, se non o ser infinitos, a parecelo, que non é sutileza común. Neste entender, ningún escrupuleará aplausos ao cru paradoxo do sabio de Mitilene. Máis é a metade que o todo, porque unha metade en alarde e outra en empeño, máis é que un todo declarado.

Foi xubilado nesta como en todas as demais destrezas, aquel gran rei primeiro do Novo Mundo, último de Aragón, senón o Non plus ultra¹ dos seus heroicos reis.

5 de decembro de 2012

Inicio de Murat, de Alexandre Dumas


O 5 de nadal de 1870, morreu Alexandre Dumas.

ALEXANDRE DUMAS
MURAT

O 18 de xuño de 1815, no preciso instante en que se decidía en Waterloo o destino de Europa, un home disfrazado de esmoleiro marchaba en silencio de Tolón a Marsella. Cando chegou ao desfiladeiro de Ollioulles, detívose nun pequeno altozano que lle permitía divisar a ampla paisaxe que se estendía aos seus pés. Xa porque chegara ao final da súa viaxe, xa porque quixese gozar durante un tempo da magnífica vista, unha postal que se prolongaba até o horizonte meridional antes de penetrar polo áspero e escuro desfiladeiro, aquel home foi a sentar no noiro da hondonada que bordeaba a estrada principal. 

Estaba de costas ás montañas que forman o anfiteatro que se eleva ao norte da cidade. Desde alí, podía divisarse unha rica chaira de exuberante vexetación, un lugar onde, como nun invernadoiro, crecen árbores e plantas descoñecidas no resto de Francia. Máis aló daquela chaira iluminada polos últimos raios do sol, estendíase un mar tranquilo e liso como o xeo. Pola superficie da auga, deslizábase un solitario barco de guerra que, aproveitando a brisa fresca, levaba despregado todo o velamen.

Impulsado por este, navegaba rapidamente cara ao mar de Italia. O esmoleiro seguiuno cunha mirada ávida, ata que desapareceu entre a punta do cabo de Gien e a primeira illa do arquipélago das Hyéres. Despois, unha vez que perdeu de vista a branca aparición, lanzou un profundo suspiro, apoiou a fronte entre as súas mans, e quedou inmóbil e absorto nos seus pensamentos, ata que un ruído de cascos de cabalos fíxolle estremecer.

Inmediatamente, levantou a cabeza, sacudiu os seus longos cabelos negros, como querendo escorrentar os amargos pensamentos que lle aflixían, e, fixando a mirada na entrada do desfiladeiro de onde viña o ruído, viu saír a dous xinetes, aos que sen dúbida recoñeceu. Levantouse con rapidez, deixou caer o bastón que levaba na man, cruzou os brazos e virouse cara a eles. Os recén chegados detivéronse en canto vírono. O que marchaba diante descendeu do cabalo, botou a brida en mans do seu camarada e, quitándose o chapeu, aínda que estivese aínda a máis de cincuenta pasos do home vestido con farrapos, dirixiuse a el respetuosamente. O esmoleiro deixou que se lle achegase cun aire de dignidade sombría, sen facer un só movemento, e, cando xa o tivo a moi curta distancia, dixo:

-E ben, señor mariscal! Tivestes noticias?
-Si, sire -respondeu tristemente o interpelado.
-Cales son?
-Unhas que prefería que llas comunicase calquera outra persoa á súa Maxestade...
-De modo que o emperador rexeita os meus servizos! Esquécese das vitorias de Abukir, Eylau e Moscova?
-Non, sire; pero acórdase do tratado de Nápoles, da toma de Reggio e da declaración de guerra ao vicerrei de Italia.

(...)

4 de decembro de 2012

Rainer Maria Rilke

Rainer Maria Rilke naceu en 1875, un 4 de nadal

KISMET (I)

Ancho e pesado, Král o forte estaba sentado ao bordo do camiño de terra asucado de carrís. Tjana aniñábase xunto a el. Tiña apertado o seu rostro de nena entre as súas mans morenas e agardaba, cos ollos moi abertos, espiando en silencio. Ambos contemplaban o crepúsculo de outono. Diante deles, no prado pálido e pobre, estaba parado o carromato verde; as multicores flotaban suavemente sobre a súa porta. Un fume livián e azulado elevouse da angosta cheminea de palastro e tremendo disipouse no aire. Máis lonxe, sobre os outeiros que parecían formar longas ondas rasas, o cabalo de tiro fatigado parecía chapotear e ramoneaba a curtas dentelladas rápidas o escaso fillo que quedaba. Ás veces detíñase, alzaba a cabeza e cos seus bos ollos pacientes miraba o mesmo crepúsculo en que se acendían e saudaban as xanelas do pobo.

-Si -dixo Král, cun aire de salvaxe resolución-. É pola túa causa que el está alí.

Tjana gardou silencio.

-Se non, que viría facer aquí Prokopp?- agregou Král, con enado.

Tjana encolleu os ombreiros, arrincou cun vivo xesto algunhas longas briznas dunha herba prateada e, xovial, tomounas entre os seus dentes brancos e brillantes. Sempre silenciosa, parecía contar as luces do pobo.

Elevouse a Ave María, alá lonxe.

A débil campaiña precipitaba o seu movemento, como impaciente por terminar. O son detívose de golpe e semellaba que no aire quedaba suspendida unha queixa. A moza bohemia botou os seus graciosos brazos cara atrás e apoiouse contra a costa. Escoitaba o canto vacilante dos grilos e a voz lasa da súa irmá que cantaba unha canción de berce no interior do carromato. Ambos prestaron ouvidos durante algúns momentos. Despois o neno púxose a chorar no carromato, con longos saloucos desesperados Tjana volveu a cabeza cara ao xitano e díxolle, burlona:

-Que esperas para ir axudar á túa muller, Král? O neno chora.

Král agarrou a man da rapariga:

-É por ti que veu Prokopp -refunfuñou a modo de resposta.

A rapariga meneou a cabeza cun aire sombrío.

-Seino.

Entón Král o forte agarrou a súa outra man e apertouna contra a terra. Tjana estaba como crucificada. Mordeu os seus beizos até sangralos para non gritar. Ameazador, el inclinouse sobre ela. Tjana nada vía xa do crepúsculo otoñal. Só o vía a el, cos seus ombreiros anchos e poderosos. Era tan grande, sobre ela, que lle ocultaba o carromato, o pobo e o ceo pálido. Pechou un instante os ollos e sentiu: "Král significa rei. Si, en efecto é un rei".

Pero ao mesmo tempo sentiu a dor queimándolle as bonecas como unha humillación. Sobresaltouse, desprendeuse cunha violenta sacudida e ergueuse ante Král, furiosos e chispeantes os ollos.

-Que queres? -preguntou el cunha voz xorda.

Tjana sorriu.

-Danzar.

(continuará)

3 de decembro de 2012

Inicio de "Un socio" Joseph Conrad


Un 3 de decembro de 1857 naceu Joseph Conrad

E que cousa máis idiota! Anos e anos pasan os mariñeiros de aquí, Westport, relatando a mesma mentira aos turistas, esa xente que se fai pasear en barca por un schelling por barba e preguntan puras bobadas. Para pasar o rato hai que contarlles algo! Coñece vostede algo máis imbécil que facerse pasear nunha embarcación ao longo da praia? É como tomar un refresco sen ter sede. Non me explico que gusto atopan niso. Nin sequera maréanse. 

Un vaso de cervexa, esquecido, estaba sobre a mesa, xunto ao cóbado do bebedor. Isto ocorría na pequena sala de fumar dun pequeno e respectable hotel. A miña dedicación ás amizades improvisadas explicaba o motivo da miña estancia naquel lugar e tal compañía a aquelas horas. O home que falaba posuía unhas enormes, esmagadas e engurradas fazulas, afeitadas con sumo coidado e un guecho espeso de pelos brancos cortados en cadro colgaba do seu queixo; o seu abalo acentuaba a súa voz opaca. O desprezo profundo que sentía pola especie humana, polas súas actividades e moralidades, era expresado pola colocación caballeresca do seu chapeu brando de feltro negro e anchas ás, que non se quitaba nunca. O seu aspecto era o dun vello aventureiro, dedicado á súa vida privada, logo de protagonizar innumerables aventuras nos máis escuros recunchos do planeta, e non precisamente en cheiro de santidade. Con todo, eu tiña as miñas deducións para pensar que nunca saíra de Inglaterra. Por unha observación fortuíta, feita por alguén, puiden adiviñar que noutro tempo tivo relación con algo referente aos barcos; pero cos barcos nos peiraos. Gozaba dunha personalidade contundente. Foi o primeiro que me chamou a atención nel. Pero non era empresa fácil xulgalo e, antes de que transcorrese unha semana do noso coñecemento, renunciei á súa clasificación e conformeime con esta definición pouco clara: "un rufián impoñente e vello".

(...)

2 de decembro de 2012

Cantiga de Nadal nun mes distinto

De Oriente saíron tres Reises
Tódolos tres na compañía
levan fermosos camellos
que relumbran coma de día


Como neste mes de Nadal a nosa Asociación organiza diferentes actividades tamén neste blog de lectura facemos varios cambios.

Case todos os días o que faremos será lembrar a un autor nado ou falecido en cada un dos días de Nadal.

Desexamos a todos os nosos lectores un Bo Nadal.

1 de decembro de 2012

Fragmento de A Esmorga de Eduardo Blanco Amor

Un 1 de nadal, coma o de hoxe pero en 1979, falecía un dos grandes escritores en galego; Eduardo Blanco Amor.

—Si, señor, si; xa vou ó conto. Non fago máis que ir ó conto, anque non pareza. Na vida dos homes, aínda dos homes coma min, non lle é todo arroutada, que as cousas requiren ter o seu comenzo, e moitas vegadas o que se ve sae do que non se viu, e todo hai que ilo dicindo, anque eisí de pirmeiras non somelle vir ó conto...