Na ilustre e moitas veces húmida cidade de Santiago de Compostela, onde a pedra rezuma historia e as gaivotas conspiran nos aleiros, vivía Guillerme de Gante, un prateiro flamenco con máis paciencia que un santo e menos cartos que un monxe de votos perpetuos. O seu taller, un paraíso de martelos e limaduras de ouro, estaba estratexicamente situado a medio camiño entre a catedral e a taberna, aínda que el diría que se trataba de pura casualidade.
Guillerme era un home pragmático, como todos os bos ourives. Cría na precisión, na arte do relevo e en nunca confiar nun cliente que pedise fiado ou que pagase demasiado rápido. Descreído como era non cría nas pantasmas, ou polo menos, non ata que un bo día, cando estaba a traballar de noite nun anel, apareceuselle unha, con aspecto de vello resignado como alguén nunha misión importante, pero enfrontado co único home que non iba a escoitar.
—Guillerme —dixo a aparición, dobrando os brazos cun lixeiro tintineo metálico. Son San Rosendo, patrón de Celanova e moitas outras cousas importantes que non vou enumerar porque non teño toda a eternidade… bo, tecnicamente si, pero prefiro usar mellor o meu tempo.
Guillerme case non se sobresaltara, subiu a vista e frotou os ollos. Vivira cousas extrañas e días difíciles, pero isto era novo.
—Santo ou non, se non me traes un encargo cun bo anticipo de cartos, estou moi ocupado.
A pantasma de San Rosendo, que si era un santo pero tamén tiña a teimosía de abade nunha mala noite e o xenio da sua parte guerreira, non se desanimou.
—Necesito que fagas algo por min —dixo coa dignidade de alguén a piques de encargar algo monumental— Quero que repare as miñas pezas de xadrez.
Guillermo abreu un pouco mais os ollos.
—O qué?
— As miñas pezas de xadrez. Son de cristal de roca, das mellores que se fixeron nunca, e están no mosteiro de Celanova. Sufriron o paso do tempo, e por razóns que aquí non son relevantes, necesito que as fagades como novas pero en prata. É unha cuestión de honra e... algúns asuntos sobrenaturais complicados.
—Mire vostede, eu entendo de custodias, de cruces e de cálices, —dixo Guillerme, sinalando unha brillante peza de prata sobre a súa mesa, —pero non adoito traballar con pezas de xadrez espectrais.
O santo mirou para el. Noutros tempos, tempos de vida na terra, o seu báculo serviría para partirlle a testa a aquel impresentable. Ademais non tiña moi claro se Flandes estab cerca ou lonxe das terras dos vikingos cos que combatira de vivo.
—Si, ben, tampouco adoito facer visitas nocturnas aos teimudos prateiros, pero aquí estamos. Non son espectrais, son de cristal. Faino e prometo que recibirás unha encarga que cambiará a túa vida.
Guillerme cavilou na proposta. San Rosendo e a súa familia foran extraordinariamente poderosos, e quen di poderosos di ricos, podridos de cartos, como lle gustaría estar a el. E así foi como Guillermo, de xa non tan mala gana e con tímidas protestas, aceptou facer a copia das ao parecer lendarias pezas de San Rosendo.
Marchou para Celanova sen preguntarse, ata que xa estaba de camiño, como iba a convencer aos monxes do traballo que tiña que facer. Deu por sentado que non podía dicir nada dunha pantasma ou acabría pechado no mosteiro. Seguía rumiando estes pensamentos cando quedou fronte ao mosteiro e antes de golpear a porta, a mesma abriuse con estrépito. Un monxe miraba para él. Era novo, roibo e mirou para el compracido.
—Señor Guillerme, estabamos agardando por vos!
O plateiro quedou parvo un intre. Pero o monxe contestou axiña:
—Non pensará que o xefe só se presentou no seu taller.
Guillerme comprendeu e foi conducido a unha cela que tiña un pequeno taller ao carón, coas ferramentas precisas, que facían inútiles as que levara dende Santiago. Sobre unha mesa estaban as pezas do xogo. Durante semanas traballou tanto de día como á luz das velas, ás veces coa compaña mudo da pantasma que vixiaba os progresos. O artista estudaba a estrutura do cristal, reproducindo todo e pregando para que os bispos fantasmagóricos non foran morosos.
Cando unha noite rematou, a pantasma asentiu satisfeita e desapareceu.
A mañá seguinte, tras descansar longamente, ao abrir a porta atopouse co monxe roibo do primeiro día xusto diante. Guillerme pensou na curiosa circunstancia de que o monxe conseguira facelo asustar mais que a pantasma.
—Creo que xa remataches. Grazas por todo.
Guillerme quedou calado un momento. Dubidaba se estaba ante a persoa axeitada para facer a súa xusta reclamación.
—Si, so me falta cobrar e xa marcho de volta a Compostela.
—Cobrar? Diso non sabíamos nada. Eu viña reclamar os cartos da estadia e comida destes días.
Guillerme sentiuse desfalecer. A piques de poñerse a gritar a súa opinión dos ladrons, dos curas e doutros demos, o monxe volveu falar.
—Non, home non. Nótase ben que non es galego, que non aguantas a primeira coña. O xefe deixounos dito que te fagamos unha boa encarga; vas facer a nova cruz procesional en prata, pero xa pódeña facer no teu taller se queres.
E dito isto, deulle unha bolsa con moedas. Gillerme abriuna, veu o interior e quedou mais que satisfeito. Aquel traballo abriulle a posibilidade de traballar noutros mosteiros, moitos creados por San Rosendo ou a súa familia. Non volveu ver pantasmas e nunca entendeu por que un santo medieval preocupabase tanto polo seu xogo de xadrez nin a entender o humor da terra.
