31 de marzo de 2012

20.000 leguas de viaxe baixo os mares (LXVIII).

Efectivamente, o bo raparigo, empedernido clasificador, non era un naturalista. Eu creo que non era capaz de distinguir un atún dun bonito. O contrario que o canadense, que nomeaba todos os peixes sen vacilar.
-Un baliste -dixera eu.
-E é un baliste chinés -respondeu Ned Land.
-Xénero dos balistes, familia dos esclerodermos, orde dos plectognatos -murmurou Conseil.
Decididamente, entre os dous, Ned e Conseil, formarían un brillante naturalista. Non se equivocou o canadense. Un grupo de balistes, de corpo comprimido, de pel granulada, armados dun aguillón no dorso, evolucionaban en torno ao Nautilus, axitando o catro fileiras de punzantes e erizadas espiñas que levan a ambos os dous lados da cola. Nada máis admirable que a pigmentación da súa pel, gris por arriba e branca por baixo, con manchas douradas que centelleaban entre os escuros remolinos da auga. Entre eles, movíanse ondulantemente as raias, como bandeiras ao vento. Con gran ledicia pola miña banda, vin entre elas esa raia chinesa, amarelada por arriba e rosácea por abaixo, provista de tres aguillóns tras o ollo; unha especie rara e de dubidosa identificación na época de Lacepède, quen unicamente puido vela nun álbum de dibuxos xaponeses.
Durante un par de horas, todo un exército acuático deu escolta ao Nautilus. No medio dos seus xogos, dos seus movementos nos que rivalizaban en beleza, brillo e velocidade, distinguín o labro verde; o salmonete barbatus, marcado cunha dobre raia negra; o gobio eleotris, de cola redondeada, de cor branca salpicado de manchas violetas no dorso; o cascallo xaponés, admirable caballa deses mares, co corpo azulado e a cabeza prateada; brillantes azurores que o seu nome dispensa de toda descrición; os esparos raiados, coas aletas matizadas de azul e de amarelo; os esparos ornados de faxas cunha banda negra na cola; os esparos zonéforos, elegantemente encorsetados nas súas seis cinturas; os aulostomas, verdadeiras bocas de frauta ou bolseiras mariñas, algúns dos cales alcanzaban unha lonxitude dun metro; as salamandras do Xapón; as morenas equídneas, longas serpes con ollos vivos e pequenos e unha ampla boca erizada de dentes...
Contemplabamos o espectáculo cunha admiración infinita que expresabamos en incontido interxeccións. Ned nomeaba os peixes, Conseil clasificábaos, e eu me extasiaba ante a vivacidade das súas evolucións e a beleza das súas formas. Nunca até entón foime dado poder contemplalos así, vivos e libres no seu elemento natural.
Non citarei todas as variedades, toda esa colección dos mares do Xapón e da China, que pasaron así ante os nosos ollos cegados. Máis numerosos que os paxaros no aire, todos eses peixes pasaban ante nós atraídos sen dúbida polo brillante foco de luz eléctrica.
Súbitamente, desapareceu a encantadora visión ao pecharse os paneis de aceiro e iluminarse o salón. Pero durante longo tempo permanecín aínda arrobado nesa visión, ata que a miña mirada fixouse nos instrumentos suspendidos das paredes. O compás mostraba a dirección Norte-Nordeste, o manómetro indicaba unha presión de cinco atmosferas correspondente a unha profundidade de cincuenta metros e a corredera eléctrica daba unha velocidade de quince millas por hora.
Eu esperaba que aparecese o capitán Nemo, pero non o fixo. Eran as cinco no reloxo.
Ned Land e Conseil regresaron ao seu camarote e eu fixen o propio. Achei servida a comida, composta dunha sopa de tartaruga, dun múlido de carne branca, cuxo fígado, preparado aparte, estaba delicioso, e filetes de emperador cuxo gusto pareceume superior ao do salmón.
Pasei a velada lendo, escribindo e pensando. Logo, gañado polo soño, deiteime e durminme profundamente, mentres o Nautilus deslizábase a través da rápida corrente do río.

30 de marzo de 2012

Cantares Gallegos de Leiras Pulpeiro IV

Non hai como as noites de inverno,
no escano tras da cadeira,
habendo porco, e mais viño,
e un compadre pra a palleta

29 de marzo de 2012

Aforismos de Leonardo

51.- A súa malignidade non ten límites; os seus brazos salvaxes arroxan por terra os máis grandes árbores das selvas do mundo; e para conseguir o sustento que alimente os seus desexos, desencadearán a morte, as penas, as dores, as guerras e a devastación sobre todo ser vivente. No seu prodixioso orgullo elevaríanse contra o ceo, se o peso demasiado grande dos seus membros non os mantivese sobre a Terra. Nada, nin na terra, nin baixo ela, deixa de ser perseguido, perturbado, aniquilado por eles; pasan dun país a outro e o corpo desta ralea convértese en sepultura e pasaxe de todos os corpos de animais mortos. 

28 de marzo de 2012

Aforismos de Francisco: Desmesuradas ambicións

No que se basa a xente para valorar as cousas vai cambiando o longo do tempo.
Penso que antigamente valorabase aquilo que non eramos capaces de igualar.

O home vivía feliz sabendo das suas limitacións, e agradecendo solemnemente que existiran humanas excepcións que enchesen os seus baldíos ocos de imaxinación.
Regocixábase un admirando unha simple e natural melodía, recreandose na sinxeleza dunha trascendental fórmula matemática, e namorandose a traves de catro sinceros octosílabos. A súa xenial perfeción vólve esas obras simples e perceptibles ó ollo e o oído, pero quimericos e inalcanbles ás nosas neuronas.
Mais eramos humildes e realistas.

Pero a cousa foi cambiando e o home fíxose mais vanidoso e egoista. Tamen quixo formar parte da élite e apuntarse o carro da xenialide. Un carro con poucas prazas, e xeralmente sempre cheo.

Loxicamente pouco tardamos en percatarnos de que non estabamos capacitados para emular a esas privilexiadas excepcións. Pero non por iso nos demos por rendido, e a solución para vernos coa moral necesaria para non tirar a toalla foi renegar dos modelos anteriores, eses que xamais seremos capaces de igualar e, co pretexto da busqueda da propia individualide, comezamos a competir entre nós, e inventamos outras categorías para que todo o mundo atopase nelas o seu propio lugar e modelos a seguir.

Así naceron, por exemplo, a infinidade de estilos musicais e literarios dos que disfrutamos hoxe en día, os cales deberían chamarse, máis ben, antiestilos.

27 de marzo de 2012

Escribir para molestar

O escritor madrileño Luisgé Martín dixo hai uns días en Barcelona que a literatura é un arma para facer daño e amolar ao lector e mesmo abrirlle unha fenda na testa, sen que lle salgan os miolos.

26 de marzo de 2012

Unha frase para empezar a semana

As mulleres inspírannos o desexo de acometer grandes empresas, pero elas mesmas impiden que as levemos a cabo 

Óscar Wilde

25 de marzo de 2012

Cantares Gallegos de Leiras Pulpeiro III

Auguiña, a da miña fonte!
Maínzo, o da miña veiga!
Mozas, as da miña rúa!
Campás, as da miña igresia!

24 de marzo de 2012

20.000 leguas de viaxe baixo os mares (LXVII).

-Outra orde é a dos abdominais, que teñen as aletas ventrais suspendidas baixo o abdome e máis atrás das pectorais, sen estar soldadas ás vértebras dorsais, orde que se divide en cinco familias que comprenden a maior parte dos peixes de auga doce. Tipos: a carpa e o lucio.
-Puaf! -exclamou, despectivamente, o canadense-. Peixes de auga doce!
-Hai tamén os subbranquianos, coas ventrais colocadas baixo as pectorais e inmediatamente suspendidas das vértebras dorsais. Esta orde contén catro familias, e os seus tipos son as platixas, as meigas, os rodaballos, os linguados, etcétera.
-Excelentes! Excelentes! -exclamou o arponeiro, que continuaba obstinándose en considerar os peixes exclusivamente desde o punto de vista gastronómico.
-Hai tamén -proseguiu Conseil, sen desanimarse- os ápodos, de corpo alongado, desprovistos de aletas ventrais e revestidos dunha pel espesa e frecuentemente viscosa. É este unha orde que se reduce a unha soa familia. Tipos: a anguía e o ximnoto.
-Mediocre, mediocre -respondeu Ned Land.
-En quinto lugar, os lofobranquios, que teñen as mandíbulas completas e libres e con branquias formadas por pequenos flocos dispostos por parellas ao longo dos arcos branquiais. Esta orde non conta máis que cunha familia. Tipos: os hipocampos e os pegasos dragóns.
-Malo! Malo! -replicou o arponeiro.
-E sexto e último, o dos plectognatos, cun óso maxilar fixado á beira do intermaxilar que forma a mandíbula, e cun arco palatino engranado por sutura co cranio, o que lle fai inmóbil.
Esta orde carece de verdadeiras aletas ventrais; componse de dúas familias e os seus tipos son os tetrodóns e os peixes-lúa.
-Que bastarían por si sós para deshonrar a un caldeiro -dixo o canadense.
-Comprendeu vostede, amigo Ned? -preguntou o sabio Conseil.
-Nin unha palabra, amigo Conseil. Pero siga, siga, é moi interesante.
-En canto aos peixes cartilaxinosos -proseguiu, imperturbable, Conseil- teñen tan só tres ordes.
-Tanto mellor -dixo Ned.
-En primeiro lugar, os ciclóstomos, con mandíbulas soldadas nun anel móbil e con branquias abertas por numerosos buracos. Unha soa familia na que o tipo máis representativo é a lamprea.
-Hai a quen lle gusta -respondeu Ned Land.
-Segundo, os selacios, con branquias semellantes ás dos ciclóstomos, pero coa mandíbula inferior móbil. Esta orde, que é a máis importante da clase, ten dúas familias, coas raias e os escualos por tipos máis representativos.
-Como? As raias e as quenllas no mesmo orde? Pois ben, amigo Conseil, polo ben das raias aconséllolle que non os poña xuntos no mesmo bocal.
-E por último, os esturionianos, con branquias abertas por unha soa hendidura cun opérculo. Hai catro xéneros e o esturión é o tipo máis representativo.
-Amigo Conseil, deixouse vostede o mellor para o final, na miña opinión, polo menos. E isto é todo?
-Si, o meu bo Ned, pero observe vostede que saber isto é non saber nada, pois as familias se subdividen en xéneros, sul xéneros, especies, variedades...
-Pois mire, Conseil -dixo o arponeiro, inclinándose sobre o cristal-, mire esas variedades que pasan.
-En efecto, son peixes -exclamou Conseil-. Un parece estar nun acuario.
-Non-respondín-, pois un acuario non é máis que unha gaiola, e eses peixes son libres como o paxaro no aire.
-Bo, Conseil, noméemos, dígame como se chaman, ande -dixo Ned.
-Non son capaz de facelo -dixo Conseil-. Iso concierne ao señor.

23 de marzo de 2012

Cantares Gallegos de Leiras Pulpeiro II

Pra o probe non hai padriño,
nin porta ningunha aberta!
Pra o probe non hai xusticia,
si o brazo torto non leva!

22 de marzo de 2012

Aforismos de Leonardo

50.- Sempre se verán sobre a Terra animais que combaten entre si, con grandes prexuízos e frecuentemente a morte para cada partido.

21 de marzo de 2012

Aforismos de Francisco: Un avance médico

O pensamento e tan instantáneo que desgraciadamente sempre ten que esperar pola calmosa palabra. E pois que non somos máis que pensamentos e inmediatas sensacións, ¡cánto tempo nos aforraríamos, ou mellor dito, viviriamos a maiores se puidesemos ler os pensamentos dos demais!

A telekinesis non será o bebedizo máxico da ansiada inmortalide, pero achegarase moito.

20 de marzo de 2012

Cantares Gallegos de Leiras Pulpeiro I

Dios queira que non atopes
nunca pra ti maus abertas,
e que, mal morto de fame
te coman os cas e pegas!

19 de marzo de 2012

O Día do Pai

Como hoxe é o Día do Pai, recollemos un breve texto, pertencente a un artículo de Jaime Baily e pasado ao galego.

Non me gustan o día do pai, da nai ou os días así. Sinto que son unha trampa comercial. Algún vendedor astuto inventouse esa idea para facernos comprar chocolates, gravatas, perfumes e mil cousas máis. Non é que sexa un rañas, pero non me gusta que me obriguen a facer un agasallo.

18 de marzo de 2012

Fragmento de Sciascia

Unha historia sinxela
Leonardo Sciascia

Título orixinal: Una storia semplice

(...)
—Quen era? —preguntou o inspector.
—Unha persoa que, segundo di, ten que ensinarnos urxentemente unha cousa que descubriu na súa casa.
—Un cadáver? —chanceou o comisario.
—Non, dixo exactamente unha cousa.
—Unha cousa... E como se chama, esa persoa?
O sarxento tomou o anaco de papel no que escribira o nome e o enderezo e leu:
—Giorgio Roccella, na zona de Cotugno, a catro quilómetros do cruzamento para Monterosso, seguindo a estrada da dereita, ou sexa, de aquí.
O inspector volveu da porta á mesa do sarxento, tomou ese anaco de papel e leuno coma se crese que ía a atopar alí algo máis que o que o sarxento dixera.
—Non é posible —dixo.
—Que cousa? —preguntou o sarxento.
—Este Roccella —dixo o inspector— é un diplomático, cónsul ou embaixador non sei onde. Hai anos que non veu por aquí, ten pechada a casa da cidade, abandonada e case en ruínas a do campo, pola zona de Cotugno precisamente... A que se ve desde a estrada: no alto, que parece un fortín...
—Unha antiga alquería —dixo o sarxento—, pasei moitas veces por alí.
—Dentro do cercado, que o fai parecer unha alquería, hai un chalé moi gracioso; ou polo menos érao... Gran familia, a dos Roccella, agora reducida a ese cónsul ou embaixador ou o que sexa... Non pensei sequera que aínda vivise, hai tanto que non o vía.
—Se quere —dixo o sarxento— vou ver que ocorre.
—Non, non, estou seguro de que se trata dunha broma... Mañá, seica, tes tempo e gañas, vai botar unha ollada... A min, pase o que pase, mañá non me busquedes: vou celebrar a festa de San Xosé a casa dun amigo meu, no campo.
(...)

E si, mañá é San Xosé e o Día do Pai.

17 de marzo de 2012

20.000 leguas de viaxe baixo os mares (LXVI).

Quedarámonos mudos e inmóbiles, non sabendo que sorpresa, agradable ou desagradable, esperábanos. Ouviuse algo así como un obxecto que se deslizase. Como se manobrase algo nos flancos do Nautilus.
-É o final -dixo Ned Land.
-Orde das hidromedusas-ouviuse dicir a Conseil.
Súbitamente, fíxose a luz a ambos os dous lados do salón, a través de dúas aberturas oblongas. As masas líquidas apareceron vivamente iluminadas pola irradiación eléctrica. Dúas placas de cristal separábannos do mar. Estremeceume a idea de que puidese romper tan fráxil parede. Pero fortes armaduras de cobre mantíñana e dábanlle unha resistencia case infinita.
O mar era perfectamente visible nun radio dunha milla en torno ao Nautilus. Que espectáculo!
Que pluma podería describilo? Quen podería pintar os efectos da luz a través desas augas transparentes e a suavidade das súas sucesivas degradacións até as capas inferiores e superiores do océano?
Coñecida é a diafanidade do mar. Sabido é que a seu limpidez é aínda maior que a das augas de roca.
As sustancias minerais e orgánicas que mantén en suspensión aumentan mesmo a súa transparencia. Nalgunhas partes do océano, nas Antillas, cento corenta e cinco metros de auga deixan ver o leito de area cunha sorprendente nitidez e a forza de penetración dos raios solares non parece deterse senón até unha profundidade de trescentos metros. Pero no medio fluído que percorría o Nautilus o resplandor eléctrico producíase no seo mesma da auga, que non era xa auga luminosa senón luz líquida.
Se se admite a hipótese de Erhemberg, que cre nunha iluminación fosforescente dos fondos submarinos, a natureza reservou certamente aos habitantes do mar uno dos seus máis prodixiosos espectáculos, do que eu podía xulgar polo mil xogos daquela luz. A cada lado tiña unha xanela aberta sobre aqueles abismos inexplorados. A escuridade do salón realzaba a claridade exterior, e nós mirabamos coma se o puro cristal fose o dun inmenso acuario.
O Nautilus parecía inmóbil. A causa diso era que faltaban os puntos de referencia. Ás veces, con todo, as liñas de auga, divididas pola seu espolón, fuxían ante nós con gran rapidez.
Marabillados, cos cóbados apoiados nas vitrinas, permaneciamos silenciosos, nun silencio que expresaba elocuentemente a nosa estupefacción. Conseil rompeu o silencio, dicindo:
-Quería vostede ver Ned, pois ben, vexa!
-É curioso! Curiosísimo! -dixo o canadense, que, esquecendo a súa cólera e os seus proxectos de evasión, sufría unha atracción irresistible-. viría aquí de máis lonxe mesmo pari admirar este espectáculo!
-Ah! -exclamei-, agora podo comprender a vida deste home. Fíxose un mundo aparte que lle reserva o seu máis asombrosas marabillas.
-Pero e os peixes? -dixo Ned Land-. Non vexo peces.
-E que pode importarlle, amigo Ned -dixo Conseil-, posto que non os coñece vostede?
-Dicirme iso a min, a un pescador como eu! -exclamou, indignado, Ned.
E con este motivo estableceuse entre os dous amigos unha discusión, pois ambos coñecían os peixes, pero cada un dunha forma moi diferente.
Sabido é que os peixes son a cuarta e última clase da ramificación dos vertebrados. Definíuselles moi xustamente como «vertebrados de dobre circulación e de sangue frío que respiran por branquias e viven na auga». Compoñen dúas series distintas: a dos peixes óseos, é dicir, a daqueles cuxa espiña dorsal está constituída por vértebras óseas, e a dos peixes cartilaginosos, cuxa espiña dorsal está feita de vértebras cartilaxinosas.
O canadense coñecía talvez esa distinción, pero Conseil sabía moito máis e, unido xa a el por unha forte amizade, non podía admitir que fose menos instruído que el. Así, díxolle:
-Amigo Ned, é vostede un matador de peixes, un hábil pescador que capturou un gran número destes interesantes animais. Pero apostaría algo a que non sabe vostede clasificalos.
-Si -respondeu seriamente o arponeiro-. Clasifícaselles en peixes comestibles e en peixes non comestibles.
-Esa é unha distinción gastronómica. Pero dígame se coñece a diferenza entre os peixes óseos e os peixes cartilaxinosos.
-Creo que si, Conseil.
-E a subdivisión desas dúas grandes clases?
-Témome que non -respondeu o canadense.
-Pois ben, amigo Ned, escóiteme ben e retéñao. Os peixes óseos se subdividen en seis ordes: os acantopterigios, que teñen unha mandíbula superior é completa e móbil e con branquias con forma dun peite; esta orde comprende quince familias, é dicir, as tres cuartas partes dos peixes coñecidos. O seu prototipo podería ser a perca.
-Que está bastante boa -dixo Ned Land.

16 de marzo de 2012

Pé das Burgas IV

Os caneiros

A onda cruza aborándose a serena barra, corre pé de Láncara, métese nas xunqueiras inundándolle-los cañigotes, chega á Ponte nova enlamada polo esteiro, recolle alí as augas do Mendo bicando o Carregal, apousa lixeiramente no pozo do Penso, lambe os peiraos da rúa da Ribeira, e cólase ruxindo, escumante, pola Ponte vella, facendo inverte-la corrente do río.


As barcas están xa preparadas; métense os remos nos toletes, móllanse os estrobos, fíncase o bicheiro na orela e bótase a andar.


....


A boite pecha, é calurosa, abafante, e só alá, polo nacente, debuxa unha claridade marela, precursora do amañecer. Destacándose nela, o contorno da vila, calada, morta, debúxase, poderosamente, e só interrompe o silencio o lonxano canto das ras ou algún rouseo de carro.


Na ría, chea outra vez, o corricar dos peixes traza rasgos azulados, fosforescentes, coma ecos daqueloutros lóstregos de luz do noitecer, e as estreliñas, pálidas, fatigadas de mirar para a terra, pestenexan brillantes, desaparecendo unha por unha.


E riba de todo, séntese o afroutado asubío dos mazaricos que volven á barra en longas manadas, enchendo o aire dese suave cando doce e meiguiceiro que tantas tristuras presat ás vagas saudosas paisaxes mariñás.


Morren as estrelas, canta o sirín e o maceirento, e a buguina dos lulos, na baía de Sada, chega tremorosa rompendo a noite.
Amañece.

..............

15 de marzo de 2012

Aforismos de Leonardo

49.- Se queredes saber como habita a alma no corpo, bastaravos observar como usa o corpo da súa cotiá habitación: se esta é desordenada e confusa, desordenado e confuso será o corpo posuído pola alma. 

14 de marzo de 2012

Aforismos de Francisco: No teatro

Báixase lentamente o telón.
O público aplaude efusivamente.


A:¿Por que non aplaudes meu amigo, non che gustou a obra?
B:E que non a entendín.
A:¿E cree vostede que o resto sí?
B:Quizá...¿E por qué aplaudes ti?
A:Por que por fin acabou.

13 de marzo de 2012

Pé das Burgas III

PAISAXE

Baixou a marea; a ría sosegada, ó ver descubertas as orelas, corre tan maina, tan maina, cal se adormecese ó rumor dos bicos con que a brisa deloira os xuncais.

Orelas fermosas e traidoras, porque, baixo a súa capa de xuncos e de flores, ocultan un chan barrento, lagarceiro, que fai rabechar ós cazadores e que constitúe un perigo constante para as barcas pescadoras.

Só ofrecen seguro achego ós mazaricos, que, cos largos pescozos riba daquel corpo graceiro, xentil, borréanse dun lado para outro, cheos de fantasía, cal cortesaos en traxe de etiqueta.

Cada pouco deixan saír un berro estridente,afrautado.

É a alerta; xa estiran o pescozo,ventando cos seus grandes ollos o perigo, sacoden as alas, prontos a fuxir, e, cunha pouta encollida, movendo a cabeza para tódolos lados, vixían un momento... pero non foi nada, un marisco na praia, unha garza que o disputa, e unha píllara que foxe asustada, abandonando a presa.

Sentíame adormecer; apoiado nunha caracocha,coa escopeta ó lado, deixaba vagar ávista dun lado para outro contemplando aquela fermosa paisaxe das Mariñas.

Formándome pendello de brillantes follas, un souto de castiñeiros, que lucían fachendosos longos plumeiros de amarelos fianchos, protexíanme daquel sol ardente, que facía esmaiar ás margaridas e que tomaba, nos cristais da ría e dos regatos, milleiros de irisacións, cal se unha chuvia de flores cubrise ó chan de rechamantes cores.

Despois, ó lonxe, ringleiras de montañas, entre os piñeirais dos que ora asomaban as pardas roxizas casas dalgún lugar, ora a esmochada torre dun castelo, ora a espadana dunha ermida; e as estribacións con terreos de millo entre os cales novas aldeas rompen a monotonía, onde ringleiras de ameneiros e sanguiños acusan o leito de barulleiro regato ou de clara fonteliña.

E aquí, preto, a carón, a ría con irisacións de prata, con estremecementos de virxe, con ondulacións de cobra, tan pronto fuxindo esquiva, como volvendo cobizosa de apreixar no seu seo as xunqueiras e os carrizais e descansar esmorecida, sequera por un instante, beira das umbrías, nas cales a brisa salaia trouleante e os paxaros disputan a regueifa.

Xa vén, xa enche os seus encaixes; xa os mazaricos foxen, volve a marea, e xa nas chouzas fumega o lar quentando a cea para os pescadores e as mulleres outean en busca das familias que pronto virán.

Xa se ve unha lancha, a primeira; gaña a volta á esculca de vento favorable, xa se incha a súa vela, riba da cal, gaivotas e carrizos, formando remuíños, abouxan cos seus berros. ¿Que traerá?,vese o chispear das escamas o sol, pero non se percibe que clase de pescado é... pero xa o patrón anuncia co toque da buguina... alá vai... un... dous...nada máis... é sardiña... un... dous... toques...volve da-lo patrón..mira paratodoslados... xa o seu carís se enrugade tristura... cando alá lonxe ve erguerse unha columna de fume... é o sinal... fai falta naquel lugar...xa atopou venda..vira a lancha, renxe a garrucha, a escota afrouxa, ponse de costado... o vento faille dar un bandanzo... Pero non vale de nada,xa estaba prevenido, e a lancha,collida ó sesgo, vai lixeiramente inclinada en dirección á aldea.

Por fin, dá fondo, xa se sente o rinchar da cadea ó roza-la borda...a vela baixa, chirlando, polo pau, bótase o tabuón á praia e Pronto seve cuberto de mulleres, que, coas saias refucidas, disputan e calotean, regateando os precios, ata que enchen os cestos e desaparecen cantando, mentres o patrón aproveita o terral para da-la volta parao seu lar.

O sol vaise ocultando; as augas cóbrense de tintes máis sombríos,e a luz do crepúsculo reflexa con pureza de liñas os altos xuntos que vai cubrindo Pouco a Pouco co seu incesante medrar.

A natureza ponse de loito, calada, misteriosa, en agarda da triste amada, da noite: só se oen de vez en cando o rumor dalgunha retrasada lancha ou o grallar das gavotas e os mascatos que foxen en busca de asilo, destacándose nas escuridades do anoitecer.

Na cercana ermida tocan á ánxelus, as ondas tristes, vagorosas, morren na praia con doce salaiar, e alá no fondo da alma despértanse os recordos do pasado envolvendo o corazón nas brétemas dos desenganos, cal as umbrías se envolven nas brétemas da noite...

12 de marzo de 2012

Unha frase para empezar a semana

A verdadeira felicidade non é a que carece de problemas, senón a que sabe como superalos...

11 de marzo de 2012

Pé das Burgas II

Buscade nas catro provincias galegas un regato algueireiro e xoguetón que morre nun poderoso río; seguídeo augas arriba, e pé dunha ponte esmochada detende o paso e mirade para os restos dunha granxa; chegade. como eu hai poucos días, pé dunhas casiñas que foron graciosas e risoñas; mirade polas regandixas da porta un xardín desfeito, salvaxe; deixade que a imaxinación pregunte á alma o que os ollos non ven, e descubrídevos ante a cruz roxa do portalón: aquela é a horta embruxada, un gran sepulcro que ten por lousa o infinito ceo.

10 de marzo de 2012

20.000 leguas de viaxe baixo os mares (LXV).

O capitán Nemo despediuse e deixoume só, absorto nos meus pensamentos, que se centraban exclusivamente no comandante do Nautilus. Chegaría a saber algunha vez a que nación pertencía aquel home estraño que se xactaba de non pertencer a ningunha? Quen ou que puidera provocar ese odio que profesaba á humanidade, ese odio que buscaba talvez terribles vinganzas? Era un deses sabios descoñecidos, un deses xenios «vítimas do desprezo e da humillación», segundo a expresión de Conseil, un Galileo moderno, ou ben un deses homes de ciencia como o americano Maury cuxa carreira foi rota por revolucións políticas? Non podía eu dicilo. O azar levárame a bordo do seu barco, e posto a miña vida entre as súas mans. Acollérame fría pero hospitalariamente. Pero aínda non estreitara a man que eu lle tendía nin me ofreceu a súa.
Permanecín durante unha hora sumido en tales reflexións, procurando esclarecer aquel misterio de tanto interese para min. Subtraínme a estes pensamentos e observei o gran planisferio que se achaba estendido sobre a mesa. O meu dedo índice pousouse no punto en que se entrecruzaban a lonxitude e a latitude fixadas.
O mar ten os seus ríos, como os continentes. Son correntes especiais, recoñecibles pola súa temperatura e a súa cor, entre as que a máis notable é coñecida co nome de Gulf Stream. A ciencia determinou sobre o globo a dirección do cinco correntes principais: unha no Atlántico Norte, outra no Atlántico Sur, unha terceira no Pacífico Norte, outra no Pacifico Sur e a quinta no sur do Indico. É probable que unha sexta corrente existise noutro tempo no norte do Indico, cando os mares Caspio e Aral, unidos aos grandes lagos de Asia, formaban unha soa extensión de agua.
No punto que sinalaba o meu dedo no planisferio desenvolvíase unha destas correntes a do Kuro-Sivo dos xaponeses, o río Negro, que sae do golfo de Bengala onde lle quentan os raios perpendiculares do sol dos trópicos, atravesa o estreito de Malaca, sobe polas costas de Asia, e desvíase no Pacífico Norte cara ás Aleutianas, arrastrando troncos de alcanforeros e outros produtos indíxenas, e destacándose entre as ondas do océano pola pura cor añil das súas augas quentes. Esta corrente é a que o Nautílus ía percorrer. Eu seguíaa coa mirada, víaa perderse na inmensidade do Pacífico e sentíame arrastrado con ela.
Ned Land e Conseil apareceron na porta do salón. Os meus dous bravos compañeiros quedaron petrificados á vista das marabillas acumuladas ante os seus ollos.
-Onde estamos? Onde estamos? -exclamou o canadense-. No museo de Quebec?
-Eu diría máis ben que nos achamos no palacio do Sommerard -dixo Conseil.
-Amigos meus -díxenlles, tras indicarlles que entrasen-, non están nin en Canadá nin en Francia, senón a bordo do Nautilus e a cincuenta metros por baixo do nivel do mar.
-Haberá que crerlle ao señor, posto que así o afirma -replicó Conseil-, pero francamente este salón está feito para sorprender até a un flamenco como eu.
-Asómbrache, amigo meu, e mira, pois para un clasificador como ti hai aquí materia de ocupación.
Innecesario era estimular neste punto a Conseil. O bo raparigo, inclinado sobre as vitrinas, murmuraba xa as palabras do idioma dos naturalistas: clase dos gasterópodos, familia dos bucínidos, xénero das Porcelanas, especie dos Cyproea Madagascariensis...
Mentres así murmuraba Conseil, Ned Land, pouco conquiliólogo el, interrogábame acerca da miña entrevista co capitán Nemo. Puidera descubrir eu quen era, de onde viña, onde ía, cara a que profundidades arrastrábanos? Facíame así mil preguntas, sen darme tempo a responderlle. Informeille de todo o que sabía, ou máis ben de todo o que non sabía, e pregunteille que era o que, pola súa banda, ouvira e vira.
-Non vin nin ouvín nada -respondeu o canadense-. Nin tan sequera puiden ver á tripulación do barco. Seica os seus tripulantes serán tamén eléctricos?
-Eléctricos?
-De veras, que así podería crerse. Pero vostede, señor Aronnax -preguntoume Ned Land, obseso coa súa idea-, non pode dicirme cantos homes hai a bordo? Dez, vinte, cincuenta, cen?
-Non podo dicirllo, Ned. Pero, crea, abandone polo momento a idea de apoderarse do Nautilus ou de fuxir del. Este barco é unha obra mestra da industria moderna e eu lamentaría non velo. Son moitos os que aceptarían de bo grado a nosa situación, aínda que non fose máis que por contemplar estas marabillas. Así que mantéñase tranquilo, e tratemos de ver o que pasa en torno noso.
-Ver? -dixo o arponeiro-. Pero se non se ve nada! Se non pode verse nada nesta prisión de aceiro!
Navegamos como cegos...
Non acabara Ned Land de pronunciar estas últimas palabras, cando súbitamente fíxose a escuridade, unha escuridade absoluta. O teito luminoso apagouse, e tan rapidamente que os meus ollos sentiron unha sensación dolorosa, análoga á que produce o paso contrario das profundas tebras á luz máis brillante.

9 de marzo de 2012

COMPAÑEIRA - canción

Nista noite escura e bretemosa
na que vai camiñando o noso esprito
vese un raio de sol, vese unha rosa
que abrirá, no mencer, novos camiños.

Compañeira nos dias de tristura,
compañeira nas noites de esperenza
paso a paso de alento de tenrura,
pedra a pedra no mundo a nosa casa.

Racharemos cadeas que nos prenden,
e faremos fuxi-la treboada
falaremos de amos coa nosa xente,
pra viviren con nosco a mañá crara.

8 de marzo de 2012

Aforismos de Leonardo

48.- O home é vítima dunha soberana demencia que lle fai sufrir sempre, na esperanza de non sufrir máis; e a vida escápalle mentres espera gozar dos bens que adquiriu ao prezo de grandes esforzos. 

7 de marzo de 2012

Aforismos de Francisco: Sobre a crisis de petróleo

Ela quere o seu mozo dunha maneira antiga, romántica, fabulística.

Así se inventa o seu propio conto no que ela é unha princesa do único castelo da única vila que existe nese único e lonxano país.

Él un príncipe que para ir en busca dela abandona intrépido o seu afastado planeta nunha nave con combustible so suficiente para a ida.

Canto amor derrochan os desdichados! E canta desdicha derrocha o amor!

O que ela non sabe e que o aterrizaxe foi de emerxencia.
Él vislumbraba un planeta máis verde e prospero a poucos anos luz, pero o combustible quedárase en reserva.

6 de marzo de 2012

Almas mortas III

 Don Ramonciño: Estes señoritos das nosas vilas, inda son piores prá terra que os americanos. Porque estes non teñen o atenuante dos outros: estes son imbéciles ilustrados, como revistas de modas. ¿E os que viven en Madrí? Son os máis ridícolos xeneralmente; porque con toda a súa cháchara resultan o máis provinciano do mundo. Cando veñen eiquí tratan de nos asombraren falando, como ese parvo.

5 de marzo de 2012

Unha frase para empezar a semana

Un proverbio é unha frase curta baseada nunha longa experiencia.

Miguel de Cervantes

4 de marzo de 2012

Almas mortas II

Don Ramonciño: Cartos que son remedio de momento; cartos que perxudican ó longo; cartos que fomentan a folgazanería en moitos fogares; cartos que axudan a aumentaren a nosa resiñación; cartos que sirven para encarece-las terras i-a vida -novo factor emigratorio- e para desgaleguiza-las almas. Inda nos millores tempos que recordan os nosos emigrados pra se faceren ricos, eu non sei que industrias fundasen no chan nativo. Ningunha gran industria se lles debe a eles. (Si houbese algunha excepción confirmaría a regra). En troques empregan os seus diñeiros en negocios extranxeiros. Nin construíron un tranvía, nin unha fábrica, nin exprotaron unhas minas, nin ergueron apenas unha granxa agrícola. Franceses e cataláns viñeron a enriquecérense eiquí industrialmente; maragatos e casteláns a seren donos do millor comercio... I-os hospitaes e os asilos, amigo, cáseque son a razón inversa do progreso. Tres anos de cativas colleitas e sin recibir cartos das Américas, trocarían a mansedume labrega en revolución fecunda.

3 de marzo de 2012

20.000 leguas de viaxe baixo os mares (LXIV).

14. O río Negro
En tres millóns oitocentos trinta e dous mil cincocentos cincuenta e oito miriámetros cadrados, ou sexa, máis de trinta e oito millóns de hectáreas, está avaliada a porción do globo terrestre ocupada polas augas. Esta masa líquida de dous mil douscentos cincuenta millóns de millas cúbicas formaría unha esfera dun diámetro de sesenta leguas, o peso da cal sería de tres quintillóns de toneladas. Para poder facerse unha idea do que esta cantidade representa ha de terse en conta que un quintifión é a mil millóns o que estes a a unidade, é dicir, que hai tantas veces mil millóns nun quintillón como unidades hai en mil millóns. E toda esta masa líquida é case equivalente á que verterían todos os ríos da Terra durante corenta mil anos.
Durante as épocas xeolóxicas, ao período do lume sucedeu o período da auga. O océano foi universal ao principio. Logo, aos poucos, nos tempos silúricos, foron aparecendo as cimas das montañas, emerxeron illas que desapareceron baixo diluvios parciais e reapareceron novamente, se soldaron entre si, formaron continentes e, finalmente, fixáronse xeograficamente tal como hoxe vémolos. O sólido conquistara ao líquido trinta e sete millóns seiscentas cincuenta e sete millas cadradas, ou sexa, doce mil novecentos dezaseis millóns de hectáreas.
A configuración dos continentes permite dividir as augas en cinco grandes partes: o océano Glacial ártico, o océano Glacial Antártico, o océano Índico, o océano Atlántico e o océano Pacífico.
O océano Pacífico sitúase do norte ao sur entre os dous círculos polares, e do oeste ao leste entre Asia e América, sobre unha extensión de cento corenta e cinco graos en lonxitude. É o máis tranquilo dos mares; as súas correntes son anchas e lentas; as súas mareas, mediocres; as súas choivas, abundantes. Tal era o océano ao que o meu destino me  chamara a percorrer nas máis estrañas condicións.
-Señor profesor -díxome o capitán Nemo-, se desexa acompañarme vou fixar exactamente a nosa posición e o punto de partida desta viaxe. Son as doce menos cuarto. Imos subir á superficie.
O capitán Nemo pulsou tres veces un timbre eléctrico. As bombas comezaron a expulsar a auga dos depósitos. A agulla do manómetro ía marcando as diferentes presións con que se acusaba o movemento ascensional do Nautilus, ata que se detivo.
-Chegamos -dixo o capitán.
Dirixinme á escaleira central que conducía á plataforma. Subín polos banzos de metal e, a través da escotilla aberta, cheguei á superficie do Nautilus.
A plataforma emerxía unicamente uns oitenta centímetros. A proa e a popa do Nautilus remataban a súa disposición fusiforme que lle daba o aspecto dun longo cigarro. Observei que os seus ferros de aceiro, lixeiramente imbricadas, parecíanse ás escamas que revisten o corpo dos grandes reptis terrestres. Así podía explicarse que aínda cos mellores anteollos este barco fose sempre tomado por un animal mariño.
Cara á metade da plataforma, o bote, semiencaixado no casco do navío, formaba unha lixeira intumescencia. A proa e a popa elevábanse, a escasa altura, dúas cabinas de paredes inclinadas e parcialmente pechadas por espesos vidros lenticulares: a primeira, destinada ao temoneiro que dirixía o Nautilus, e a outra, a aloxar o potente fanal eléctrico que iluminaba o seu rumbo.
Tranquilo estaba o mar e puro o ceo. O longo vehículo apenas acusaba as ondulaciones do océano. Unha lixeira brisa do Leste engurraba a superficie da auga. O horizonte, limpo de brumas, facilitaba as observacións. Pero non había nada á vista. Nin un escollo, nin un illote. Nin o menor vestixio do Abraham Lincoln. Só a inmensidade do océano.
Provisto do seu sextante, o capitán Nemo tomou a altura do sol para establecer a latitude. Debeu esperar algúns minutos a que se producise a culminación do astro no horizonte. Mentres así procedía ás súas observacións nin o menor movemento alterou os seus músculos. O instrumento non estaría máis inmóbil nunha man de mármore.
-Mediodía -dixo-. Señor profesor, cando vostede queira.
Dirixín unha última mirada ao mar, un pouco amarelado pola proximidade das terras xaponesas, e descendín ao gran salón. Alí, o capitán fixo o punto e calculou cronométricamente a súa lonxitude, que controlou coas súas precedentes observacións dos ángulos horarios. Logo díxome:
-Señor Aronnax, achámonos a 1370 15' de lonxitude Oeste.
-De que meridiano? -preguntei vivamente, coa esperanza de que a súa resposta me dese a clave da súa nacionalidade.
-Teño diversos cronómetros axustados aos meridianos de Greenwich, de París e de Washington.
Pero, na súa honra, servireime do de París.
A súa resposta non me revelaba nada. O comandante proseguiu:
-Trinta e sete graos e quince minutos de lonxitude ao oeste do meridiano de París, e trinta graos e sete minutos de latitude Norte, é dicir, a unhas trescentas millas das costas do Xapón. Hoxe é 8 de novembro, ao mediodía, e aquí e agora comeza a nosa viaxe de exploración baixo as augas.
-Que Deus nos protexa -respondín.
-E agora, señor profesor, déixolle cos seus estudos. Dei a orde de seguir rumbo ao Nordeste, a cincuenta metros de profundidade. Aquí ten vostede mapas nos que poderá seguir a nosa derrota. Este salón está á súa disposición. E agora, co seu permiso, vou retirarme.

2 de marzo de 2012

Fragmento do Manual do Guerreiro da Luz.

Manual do Guerreiro da Luz.
Paulo Coelho

- Na praia ao leste da aldea, existe unha illa, cun xigantesco templo cheo de campás - dixo a muller.

O neno reparou que ela vestía roupas estrañas e levaba un veo cubrindo os seus cabelos. Nunca a viu antes.

- Ti xa o coñeces? - preguntou ela -. Ve alí e cóntame que che parece.

Seducido pola beleza da muller, o neno foi ata o lugar indicado. sentou na area e contemplou o horizonte, pero non viu nada diferente do que estaba afeito ver: o ceo azul e o océano. Decepcionado, camiñou ata unha aldeíña de pescadores veciño e preguntou sobre unha illa cun templo.

- Ah, isto foi hai moito tempo, na época na que os meus bisavós vivían aquí - dixo un vello pescador -. Houbo un terremoto e a illa afundiuse no mar. Con todo, aínda cando non podamos xa ver a illa, aínda escoitamos as campás do seu templo, cando o mar axítaas no seu fondo.

O neno regresou á praia e intentou oír as campás. Pasou a tarde enteira alí, pero só conseguiu oír o ruído das ondas e os berros das gaivotas. Cando a noite chegou, os seus pais viñeron buscalo. Á mañá seguinte, el volveu á praia; non podía crer que unha bela muller puidese contar mentiras. Se algún día ela regresaba, el podería dicirlle que non vira a illa, pero que escoitara as campás do templo que o movemento da auga facía que soasen. Así pasaron moitos meses; a muller non regresou, e o mozo esqueceuna; agora estaba convencido de que tiña que descubrir as riquezas e tesouros do templo mergullado. Se escoitase as campás, sabería a súa localización e podería rescatar o tesouro alí escondido. Xa non se interesaba máis pola escola, nin polo seu grupo de amigos. Transformouse no obxecto de burla preferido dos outros nenos, que afacían dicir: "Xa non é como nós, prefire quedar mirando o mar porque ten medo de perder nos nosos xogos".

E todos ríanse, vendo ao neno sentado na beira da praia.

1 de marzo de 2012

Aforismos de Leonardo

47.- Pero este desexo é a quintaesencia dos espíritos elementais que se achan encerrados, pola alma, no corpo humano; o home aspira sen cesar a volver ao seu mandatario. E é sabido que ese mesmo desexo e esa quintaesencia son compañeiros da natureza, como o home é modelo do mundo.