31 de xullo de 2014

Fragmento de Saxo Tenor

Texto de Roberto Vidal Bolaño, nado en Vista Alegre (Santiago de Compostela) o 31 de xullo de 1950 e falecido na mesma cidade o 11 de setembro de 2002, foi un autor, director e actor de teatro galego.

O Xeneral Grant: ¡O que faltaba! ¡Que ti te puxe-ras da súa parte!
O Tío SAM: A señora non tiña mentes de lle faltar a ninguén.
CHONCHONIÑA: (Saíndo da casa) ¿Que señora nin que gaitas? Non a tódalas perdidas se lles ve na pinta como a min, ¿ou que pensa? Haillas moi emperiquitadas, e con aire de respectables. É unha armadanzas. Iso é o que é.

...

30 de xullo de 2014

Fragmento de Prisciliano, de Daniel Cortezón

PRISCILIANO
Tamén vos digo que non debedes deixar o voso propio xuízo nas mans de ninguén.
ARMENIO
Ti que ollas o que fago, cala as miñas obras.
PRISCILIANO
Ningunha autoridade fica entre vós e Deus, e nada tedes que respectar senón é a verdade entendida.
TIBERIANO BÉTICO
Todos os intelectos non son iguais.
PRISCILIANO
Non. Pero hai unha unidade por riba desa des-igualdade. A verdade é unha, e namorada da luz.

(...)

29 de xullo de 2014

Fragmento de As Crónicas do Sochantre, de Alvaro Cunqueiro (III)

AS HISTORIAS

A xerra da cerveza andaba de man en man e de boca en boca. O señor sochantre facíase un algo de forza pra por os seus beizos por onde bebían os mortos, e quen partía o xamón era o médico Sabat, que por certo toraba con moito xeito cun grande coitelo gascón. Mui depreso de pimenta, non se lle botaba en falla ao xamón a sal. Os difuntos rulaban a modo, caladamente, uns de pe, outros sentados no chan e a madame de Saint-Vaast, mui envolveito o busto no seu boá de prumas coloradas, no cabás de monsieur de Nancy. Dáballe á xerra un tentó o sochantre cando no adro sentíronse pisadas de home que gastaba zocos cravados.
—Xa está ai, xeñor fidalgo de Quelven, o capitán de Combourg. ¡Que non vos corte a cal a dixestión! —dixo o médico Sabat.

28 de xullo de 2014

27 de xullo de 2014

JOÁN AIRAS [B 1464 / V 1074]

JOÁN AIRAS [B 1464 / V 1074]

Don Bi
eito, home duro,
foi beijar pelo obscuro
a mia senhor.

Come home aventurado,
foi beijar pelo furado
a mia senhor.

Vedes que gran desventura:
beijou pela fendedura
a mia senhor!

Vedes que moi grand'achaco:
foi beijar polo buraco
a mia senhor!

26 de xullo de 2014

2ª Parte de 20.000 leguas de viaxe baixo os mares (LXX)

-Señor!  Señor!  Válgame!
Era a primeira vez que o pobre raparigo abandonaba a etiqueta para dirixirse a min. O canadense mais eu levantámoslle e lle friccionamos o corpo vigorosamente. Cando volveu en si, ouvimos ao empedernido clasificador, aínda medio inconsciente, murmurar entrecortadamente: «Clase dos cartilaxinosos, orde dos condropterigios, de branquias fixas, suborden dos selacios, familia das raias, xénero dos torpedos».
-En efecto, amiguiño, é un torpedo o que che sumiu en tan deplorable estado.
-Pode crerme o señor que me vingarei deste animal.
-Como?
-Coméndomo.
É o que fixo aquela mesma tarde, pero por pura represalia, pois, francamente, a carne era máis ben
coriácea. O infortunado Conseil vírallas cun torpedo da máis perigosa especie, a cumana.
Este estraño animal, nun medio condutor como é a auga, fulmina aos peixes a varios metros de distancia,
tan grande é a potencia do seu órgano eléctrico que ten dúas superficies principais de non menos de vinte e sete pés cadrados.
Ao día seguinte, 12 de abril, durante o día, o Nautilus aproximouse á costa holandesa, cara á desembocadura do Maroni. Vivían nesa zona, en familia, varios grupos de vacas mariñas. Eran manatís que, como o dugongo e o esteleiro, pertencen á orde dos sirénidos. Estes fermosos animais, apracibles e inofensivos, de seis a sete metros de longo, debían pesar polo menos catro mil quilogramos. Faleilles a Ned Land e a Conseil do importante papel que a previsora Natureza asignara a estes mamíferos. Son eles, en efecto, os que, como as focas, pacen nas pradarías submarinas e destrúen así as aglomeracións de herbas que obstrúen a desembocadura dos ríos tropicais.
-Sabedes o que ocorreu desde que os homes aniquilaron case enteiramente a estes útilesanimais? Pois que as herbas podrecéronse e envelenaron o aire. E ese aire envelenado fixo reinar a febre amarela nestas magníficas comarcas. As vexetacións venenosas multiplicáronse baixo estes mares tórridos e o mal desenvolveuse irresistiblemente desde a desembocadura do Río da Prata até a Florida.
E de crer a Toussenel este azoute non é nada en comparación co que golpeará aos nosos descendentes cando os mares estean despoblados de focas e de baleas. Entón, cheos de polbos, de medusas, de luras, tornaranse en grandes focos de infección ao perder «eses vastos estómagos aos que Deus dera a misión de limpar os mares».
Sen por iso desdeñar esas teorías, a tripulación do Nautilus apoderouse de media ducia de manatís para aprovisionar a despensa dunha carne excelente, superior á do boi e a tenreira. A caza non foi interesante porque os manatís deixábanse cazar sen defenderse. Almacenáronse a bordo varios milleiros de quilos de carne para desecarla.
Naquelas augas tan ricas de vida, o Nautilus aumentou as súas reservas de víveres aquel día cunha pesca singularmente realizada. A barredera apresou nas súas mallas un certo número de peces cunha cabeza
terminada nunha placa ovalada con rebordes carnosos. Eran equeneis, da terceira familia dos malacopterigios sub-branquiais. O seu disco esmagado componse de láminas cartilaxinosas transversais
móbiles, entre as que o animal pode operar o baleiro, o que lle permite adherirse aos obxectos como
unha ventosa.
A esta especie pertence a rémora, que eu observara no Mediterráneo. Pero a que embarcaramos era a dos equeneis osteóqueros, propia desas augas. Os nosos mariños ían depositándoos en tinas cheas de auga a medida que as collían.
O Nautilus aproximouse á costa, cara a un lugar onde vimos un certo número de tartarugas mariñas durmindo na superficie. Moi dificil fose apoderarse deses preciosos reptis, que se espertan ao menor ruído e cun sólido caparazón que failles invulnerables ao arpón. Pero os equeneis debían operar esa captura cunha seguridade e unha precisión extraordinarias. Este animal é, en efecto, un anzol vivo cuxa posesión aseguraría a felicidade e a fortuna do sinxelo pescador de cana.
Os homes do Nautilus fixaron á cola destes peixes un anel suficientemente ancho para non molestar os seus movementos e ao anel unha longa corda amarrada a bordo polo outro extremo. Lanzados ao mar, os equeneis comezaron inmediatamente a desempeñar o seu papel e foron adherirse á cuncha das tartarugas. A súa tenacidade era tal que se deixaron destruír antes de soltar a súa presa. Lles subimos a bordo, e con eles ás tartarugas ás que se adheriran.
Apoderámonos así de variastartarugas dun metro de longo, que pesaban douscentos quilos. O seu caparazón, cuberto de grandes placas córneas, delgadas, transparentes, marróns con motas brancas e amarelas, facía delas un animal precioso.
Eran excelentes, ademais, desde o punto de vista comestible, tan exquisitas como as tartarugas francas.
Con aquela pesca terminou a nosa permanencia nas paraxes do Amazonas. Chegada a noite, o Nautilus penetrouse en alta mar.

25 de xullo de 2014

Inicio de HOUBO PERFIDIA?

HOUBO PERFIDIA? 
David R. Bunch 

 Detecteina na miña primeira liña de alarmas cando aínda estaba moi lonxe, apenas unha mancha no último outeiro de plástico desde onde vixiaba aos meus Inimigos. Non lle perdín pisada en todo o camiño, o longo camiño cara á miña fortaleza, mentras ela, rapaciña errante, chegaba arrolando algo nos seus brazos infantís. Por un instante a miña memoria retrocedeu e pensei: «É só irmanciña traendo ao Anxo á miña porta.» Pero os meus pensamentos saltaron ao AGORA cando ela golpeou a porta, e manipulei o botón de armamentos ata que todos os disparadores encañonaron o meu Muro Exterior. 
- O contrasinal! Axiña! - gritei, e sinceramente esperei que dese a correcta. Do contrario tería que activar os meus disparadores. E talvez non fose un dos proxectís rastrerios que, segundo ouvira, a Bruxa creara nos grandes laboratorios do seu val de plástico. Talvez non era unha boneca-bomba ambulante camuflada, deseñada para voarme ao ceo e a todos os ventos. Talvez era realmente Irmanciña, que de verdade esquecera o contrasinal secreto. 
- Delicia e solaz da gloria matinal! - canturreou, aguda como unha tachuela, e notei que os seus grandes ollos eran verdadeiros e pensei que chispeaban amor. Era unha nrapaciña!
...

24 de xullo de 2014

Aforismos de Leonardo

157.- A gravidade, a forza e o movemento accidental, xunto coa percusión, son as catro potencias accidentais polas cales todas as obras visibles dos mortais teñen o seu ser e o seu fin. 

23 de xullo de 2014

Fragmento de Prisciliano, de Daniel Cortezón

PRISCILIANO
Non é xusto, Flaminio. A forza da espada non ten dominio sobre desta verdade, inda que transitoriamente se impoña... A verdade ten luz propia. Ten as súas leis. Non é que sexa o legal; é que é o lexítimo. Non é tampouco a xustiza; é, simplemen-te, o xusto... Tamén che digo que para chegar a ela é mester remexer nas fontes da fe, e endexamais renunciar ás propias conclusións.

(...)

22 de xullo de 2014

Fragmento de O CASAMENTO DO ALVARO de Ricardo Carballo Calero (A Xente na Barreira III)

Os pais de Amelia Ameixeiras eran de San Sadorniño, catro légoas de Souto. Fillo de labregos, o Adrián saíra listo como un raio e fixérase percurador. Fóralle ben no lugar da súa nacencia e trasladárase á cidade. En Souto a vida da súa casa desenrolábase cáxeque como na aldea. Horta e cochos. A colleita viña de San Sadurdiño, e o pan cocíase no forno feito no patio. No despacho do percurador amoreábanse os sacos de centeo, cheos dempois da malla e moitos baleiros denantes da nova; pero endexamais os que chegaban atopaban o sitio ceibe por enteiro. Na cocina do baixo penduraba sempre o pote da gramalleira. A muller facía a matanza coa criada, puña as zocas cando chovía pra ír coller as verzas e agarraba a picana pra tirar patacas pra xantar no tempo das novas.
...

21 de xullo de 2014

20 de xullo de 2014

JOÁN AIRAS

JOÁN AIRAS [B 967 / V 554]

Pelo souto de Crecente
ua pastor vi andar
muit'alongada de gente,
alçando voz a cantar,
apertando-se na saia,
quando saía la raia
do sol, nas ribas do Sar.

E as aves que voavan,
quando saía l'alvor,
todas d'amores cantavan
pelos ramos d'arredor;
mais non sei tal qu'i'stevesse,
que en al cuidar podesse
senón todo en amor.

Alí 'stivi eu mui quedo,
quis falar e non ousei,
empero dix'a gran medo:
-Mia senhor, falar-vos-ei
un pouco, se mi ascuitardes,
e ir-m'-ei, quando mandardes,
mais aquí non'starei.

-Senhor, por Santa María,
non estedes máis aquí,
mais ide-vos vossa vía,
faredes mesura i;
ca os que aquí chegaren,
pois que vos aquí acharen,
ben dirán que máis houv'i.

19 de xullo de 2014

2ª Parte de 20.000 leguas de viaxe baixo os mares (LXIX)

Durante dous días visitamos aquelas augas desertas e profundas en incursións longas e diagonais que levaban ao Nautilus a todas as profundidades. Pero o 11 de abril elevouse súbitamente. A terra reapareceu na desembocadura do Amazonas, vasto estuario cun caudal que é tan considerable que desaliniza ao mar nun espazo de varias leguas.
Cortaramos o ecuador. A vinte millas ao Oeste quedaba a Guaiana, terra francesa na que achásemos fácil refuxio. Pero o vento sopraba con forza e un simple bote non podía enfrontarse á furia das ondas. Así debeu comprendelo Ned Land, pois non me falou diso. Pola miña banda, non fixen ningunha alusión aos seus proxectos de fuga, pois non quería impulsarlle a unha tentativa infaliblemente destinada ao fracaso.
Resarcinme deste atraso con interesantes estudos. Durante aquelas dúas xornadas do 11 e 12 de abril,
o Nautilus navegou en superficie, e as súas redes izaron a bordo unha pesca milagrosa de zoófitos, peces e reptis. A barredera dragó algúns zoófitos, na súa maior parte unhas fermosas fictalinas pertencentes á familia dos actínidos, e entre outras especies a Phyctalis protexta, orixinaria desa parte do océano, pequeno tronco cilíndrico ornado de liñas verticais e moteado de puntos vermellos que termina nun marabilloso despregamento de tentáculos. Os moluscos recolleitos xa me eran familiares, turritelas, olivas-porfirias, de liñas regularmente entrecruzadas e cunhas manchas vermellas que destacaban vivamente sobre o fondo de cor carne; fantásticas pteróceras, semellantes a alacráns petrificados; hialas translúcidas; argonautas; sepias de gusto excelente, e algunhas especies de luras, aos que os naturalistas da Antigüedade clasificaban entre os peixes voadores, e que serven principalmente de cebo para a pesca do bacallau.
Entre os peixes desas paraxes que non tivera aínda a ocasión de estudar, anotei diversas especies. Entre os cartilaxinosos, os petromizones, especie de anguías de quince polgadas de lonxitude, coa cabeza verdosa, as aletas violetas, o dorso gris azulado, o ventre marrón e prateado con motas de vivas cores e o iris dos ollos nun círculo de ouro, curiosos animais aos que a corrente do Amazonas debera arrastrar até alta mar, pois habitan as augas doces. Tamén unhas raias tuberculadas de puntiagudo fuciño, de cola longa e solta, armadas dun longo aguillón dentado; pequenos escualos dun metro, de pel gris e blancuzca, con dentes dispostos en varias filas, se curvan cara atrás, e que coñécense vulgarmente co nome de «pantuflas»; lofios
vespertilios, como triángulos isósceles, avermellados, de medio metro aproximadamente, con pectorais que
teñen unhas prolongacións carnosas que lles dan o aspecto de morcegos pero aos que o seu apéndice
córneo, situado preto das fosas nasais, deulles o nome de unicornios mariños; en fin, algunhas especies de balistes, o curasaviano, con flancos punteados que brillan como o ouro, e o caprisco, violeta claro de sedosos matices como o pescozo dunha pomba.
Terminarei esta nomenclatura un tanto seca pero moi exacta coa serie dos peixes óseos que observei: apterónotos, co fuciño moi obtuso e branco como a neve, en contraste co negro brillante do corpo, e que están provistos dunha tira carnosa moi longa e solta; odontognatos, cos seus aguillóns; sardiñas de tres decímetros de longo, resplandecentes cos seus tons prateados; escómbridos guaros, provistos de dúas aletas anais; centronotos negros de tinguiduras moi escuras, que se pescan con hachones, peces de dous metros de lonxitude, de carne graxa, branca e firme, que cando están frescos teñen o gusto da anguía, e secos o do salmón afumado; labros semivermellos, revestidos de escamas unicamente na base das aletas dorsais e anais; crisópteros, nos que o ouro e a prata mesturan os seus brillos cos do rubí e o topacio; esparos de cola dourada, cuxa carne é extremadamente delicada e aos que as súas propiedades fosforescentes traizoan no medio da auga; esparos-pobs, de lingua fina, con cores alaranxadas; esciénidoscoro coas aletas caudais douradas, acanturos negros, anableps de Surinam, etc.
Este «etcétera» non me impedirá citar un peixe do que Conseil acordarase durante moito tempo e con razón.
Unha das nosas redes capturara unha especie de raia moi esmagada que, se se lle cortaran a cola, formaría un disco perfecto, e que pesaba unha vintena de quilos. Era branca por baixo e avermellada por encima, con grandes manchas redondas dun azul escuro e rodeadas de negro, moi lisa de pel e terminada nunha aleta bilobulada. Estendida sobre a plataforma, debatíase, trataba de volverse con movementos convulsivos e facía tantos esforzos que nun último sobresalto estivo a piques de ir ao mar. Pero Conseil, que non quería privarse da raia, arroxouse sobre ela e antes de que eu puidese reterlle colleuna coas mans. Tocala e caer derrubado, os pés polo aire e co corpo semiparalizado, foi todo un.
...

18 de xullo de 2014

Fragmento de "O enigma de Embívicus" de Xosé Antonio Perozo

—¡Non hai dereito! —enrabechouse o Quique—, tiñan que seguir buscando, Cali non pode estar morto...
—Tragouno a terra —murmurou resignadamente Paco.
Susana botouse a chorar, sen importarlle xa que a visen. A sensación de culpabilidade agrandábase ata impedirlle respirar. Sacou do peto a foto a toda cor de Cali e viuno sorríndolle con lástima. Coma se o retrato puidese poñerse triste. Unha vez máis veulle á cabeza a imaxe do Cali do seu soño. Pero Cali xa non era un doncel, nin un príncipe azul, nin un heroe, nin ela a princesa capaz de devolverlle a vida. Tragárao a terra e alí no fondo seguro que non existen nin prados floridos nin soños para espertar contos de fadas.
Achegou a foto ós labios e bicouna mentres limpaba as bágoas.
Os veciños comezaron a retirada cara ás súas casas, lentamente, cunha fonda sensación de inquedanza. Comezaba o día de loito oficial, as festas do San Xoán quedaban suspendidas, pero o que máis lles preocupaba era a posibilidade de que o embigo estivese realmente vivo, como lles viñera dicilo director do Circo Hungría.
—E cando un forasteiro o di, é verdade —afirmou don Froilán.
...

17 de xullo de 2014

Fragmento de Os dados de Deus, de Arturo Lezcano.

Arturo Lezcano Fernández naceu en Ourense en 1939, xornalista e escritor galego.

A ESTADEA

—Está tolo.

—Pero, ¿que foi o que viu?

—¿Que vai ser? Viu a Estadea.

—¿A que? —berrou o rapaz.

A muller máis nova, a vella e o rillote estaban no comedor, vendo a televisión. O aparato ocupaba un aparador e, a carón, un marco dourado, cheo de arabescos, cunha foto dun home con chapeu tirolés e abrigo, debaixo da Torre Eiffel. Había tamén un palilleiro coa forma dun barbudo cun pano da boca ao pescozo e un coitelo na man; un cadriño coa Sagrada Familia en cores que dicía "Recuerdo de Barcelona" e un froiteiro cunha morea de mazás e laranxas de plástico. Sobre a parede, unha labrega morena, do estilo das mulleres de Romero de Torres, cos ombros nus, facía, valéndose dun fouciño, a seitura do trigo amarelo que medraba por riba da Unión Española de Explosivos.
...

16 de xullo de 2014

Os Pilares da Terra

Hoxe mércores.
Ás 19,30 no Centro Universitario de Riazor

Proba do Xogo Os Pilares da Terra, baseado no libro de Ken Follet.

15 de xullo de 2014

Fragmento de Venenos, de Xesús Pisón

CARLOS
Eu traballo, el crea.

ADOLFO
O triunfo custa sangue.

CARLOS
Daríao todo por conseguilo.

ADOLFO
Aí tes un folio. Baléirate nel.

CARLOS
Dóeme a cabeza. Mañá.

ADOLFO
Agora. ¿Tes medo? Escribe: Teño medo, teño medo, teño medo.

CARLOS
Cala.

ADOLFO
Precisas dunha copa.

CARLOS
Preciso escribir. Unha frase, unha idea para comezar.

ADOLFO
Velaí a tes: "Un escritor entra unha noite no despacho doutro escritor que admira. Oculto pola escuridade, procura algunha cousa na mesa de traballo..."

CARLOS
É unha boa idea, si. ¿Ao tal escritor como lle chamo?

ADOLFO
Antonio.

CARLOS
Non, Lino. Lino admira o outro escritor, Frederico. Lino é un mediocre; Frederico, un xenio. Ben, unha noite, pensando que Frederico está a durmir, Lino entra no seu despacho. ¿En procura de que?

ADOLFO
Dunha idea para plaxiar.

CARLOS
Nón. Lino é incapaz diso. Trátase dunha incursión supersticiosa. Naquela mesa traballa o outro, o triunfador. Alí está a vella máquina que produciu obras soberbias, a estilográfica de ouro que aínda conserva o seu pulso creador; os cartafoles, cheos de tesouros inéditos...
...

14 de xullo de 2014

13 de xullo de 2014

Fragmento de O Capitán Lobo Negro, de Xesús Manuel Valcárcel,

O restaurante no que ceamos, que eu me empeñei en escoller, resultou ser un lugar deserto, frío e desagradable, máis alá do aceptable. Na grande sala rectangular, fóra de nós, non había absolutamente ninguén. O servicio, de ridícula etiqueta, mirábanos con hostil curiosidade e excedía connosco, por raros, a súa habitual frialdade. Compracéronse en non permitirnos, coa desculpa de ser artificialmente obsequiosos, a máis pequena intimidade. Co pastel de postre traían un bonequiño de adorno e ela pousouno primeiro na mesa e, despois, sen dicir nada, gardouno no bolso.
A min isto encantoume.
Despois fomos a un par de sitios de escaso ambiente nocturno, porque a choiva e o vento e a néboa fixéranse por completo coa cidade, ata desdebuxar os perfís e atoldar o entendemento co viño.
...

12 de xullo de 2014

2ª Parte de 20.000 leguas de viaxe baixo os mares (LXVIII)

Ao día seguinte, primeiro de abril, cando o Nautilus emerxeu á superficie, uns minutos antes de mediodía,
vimos terra ao Oeste. Era a Terra do Lume, á que os primeiros navegantes deron tal nome ao ver as numerosas fumaredas que se elevaban das chozas dos indíxenas.
A Terra de Lume constitúe unha vasta aglomeración de illas que se estenden sobre trinta leguas de lonxitude e oitenta de anchura, entre os 530 e os 560 de latitude austral e os 670 50' e 770 15' de lonxitude occidental. A costa pareceume baixa, pero de lonxe erguíanse altas montañas. Entre elas pareceume entrever o monte Sarmiento, de dous mil setenta metros de altura sobre o nivel do mar, un bloque piramidal de esquisto cunha cima moi aguda, e que segundo estea despexada ou velada pola bruma, díxome Ned Land: «anuncia o bo ou o mal tempo».
-Un excelente barómetro, amigo meu.
-Si, señor profesor, un barómetro natural que nunca me enganou cando navegaba polos pasos do estreito de Magallanes.
Naquel momento o pico mostrábase nítidamente recortado sobre o fondo do ceo. Era un presaxio de bo tempo. E confirmouse.
Xa en inmersión, o Nautilus aproximouse á costa, ao longo da cal navegou por espazo de varias millas. A través dos cristais do salón vin longas lianas e fucos xigantescos, eses varechs porta-peras dos que o mar libre do Polo contiña algúns especímenes; cos seus filamentos viscosos e lisos, medían até trescentos metros de lonxitude; verdadeiros cables, máis grosos que o pulgar, e moi resistentes, serven a miúdo de amarras aos navíos. Outras herbas coñecidas co nome de velp, de follas de catro pés de longo, pegadas ás concrecións coralíxenas, tapizaban os fondos e servían de niño e de alimento a miríadas de crustáceos e de moluscos, cangrexos e sepias. Alí, as focas e as nutrias dábanse espléndidos banquetes, mesturando a carne do peixe e os legumes do mar, segundo o costume inglés.
O Nautilus pasaba cunha extrema rapidez sobre aqueles fondos grasos e luxuriantes. Á caída do día achábase preto das illas Malvinas, cuxas ásperos cumes puiden ver ao día seguinte. A profundidade do mar era alí escasa, o que me fixo pensar que esas dúas illas rodeadas dun gran número de illotes deberon formar parte noutro tempo das terras magallánicas. As Malvinas foron probablemente descubertas polo soado John Davis, que lles impuxo o nome de Davis-Southern-Islands.
Máis tarde, Richard Hawkins chamounas Maiden-Islands, illas da Virxe.
Logo recibiron o nome de Malouines, ao comezo do século XVIII, por uns pescadores de Saint-Malo, e, por último, o de Falkland polos ingleses, a quen actualmente pertencen.
As nosas redes recolleron magníficos espécimenes de algas naquelas paraxes, e en particular un certo fuco cuxas raíces estaban cargadas de mexillóns, que son os mellores do mundo. Ocas e patos abatéronse por ducias sobre a plataforma e pasaron a ocupar o seu sitio na despensa de a bordo. Entre os peixes chamáronme particularmente a atención uns óseos pertencentes ao xénero dos gobios, e outros do mesmo xénero, de dous decímetros de longo, sementados de motas blancuzcas e amarelas. Admirei tamén numerosas medusas, e as máis belas do xénero, por certo, as crisaoras, propias das augas que bañan as Malvinas. Unhas veces parecían antucas semiesféricas moi lisas, asucadas por liñas dun vermello escuro e terminadas en doce festones regulares, e outras, parecían queipos investidos dos que se escapaban graciosamente anchas follas e longas poliñas vermellas.
Nadaban axitando os seus catro brazos foliáceos, e deixaban flotar á deriva os seus opulentas cabeleiras de tentáculos. Gustoume conservar algunha mostra destes delicados zoófitos, pero non son máis que
nubes-sombras, aparencias, que se funden e se evaporan fóra do seu elemento natal.
Cando os últimos cumes das Malvinas desapareceron no horizonte, o Nautilus mergullouse a uns vinte ou vinte e cinco metros de profundidade e continuou bordeando a costa americana.
O capitán Nemo continuaba sen aparecer.
Non abandonamos as paraxes da Patagonia até o 3 de abril. Navegando alternativamente en superficie e en inmersión, o Nautilus deixou atrás o ancho estuario formado pola desembocadura do Río da Prata, e achouse o 4 de abril fronte ás costas do Uruguai, pero a un cincuenta millas das mesmas. Mantiña o seu rumbo Norte e seguía as longas sinuosidades da América meridional.
Percorreramos xa dezaseis mil leguas desde noso embarque nos mares do Xapón. Cara ás once da mañá daquel día, cortamos o trópico de Capricornio polo meridiano 37 e pasamos ao longo do cabo Frío. Para decepción de Ned Land, ao capitán Nemo non parecía gustarlle a veciñanza das costas habitadas do Brasil, pois marchaba cunha velocidade vertixinosa. Nin un peixe, nin un paxaro, por rápidos que fosen, podían seguirnos, e nesas condicións as curiosidades naturais daqueles mares escaparon á miña observación. Durante varios días mantívose esa rapidez, e na tarde do 9 de abril avistabamos a punta máis oriental de América do Sur, a que forma o cabo San Roque. Pero o Nautilus desviouse novamente e foi buscar, a maiores profundidades, un val submarino formado entre ese cabo e Serra Leona, na costa africana. Ese val bifúrcase á altura das Antillas e termina, ao Norte, nunha enorme depresión de nove mil metros. Nesa zona, o corte xeolóxico do océano forma até as pequenas Antillas un cantil de seis quilómetros cortado a pico, e outra muralla non menos considerable á altura das illas do Cabo Verde, que encerran todo o continente
mergullado da Atlántida. O fondo do inmenso val está accidentado por algunhas montañas que
proporcionan aspectos pintorescos a esas profundidades submarinas. Ao falar disto fágoo seguindo os mapas manuscritos contidos na biblioteca do Nautilus, evidentemente debidos á man do capitán Nemo e trazados a partir das súas observacións persoais.

11 de xullo de 2014

Os xenerais de África

Fragmento de Os xenerais de África, de Vítor Vaqueiro Foxo, nado en Vigo en 1948, escritor galego.

Situado no emprazamento teórico do que en tempos antigos se tiña designado baixo o nome de zagueiro central, contemplou o achegamento do balón que viña rexeitado polo pao traveseiro da meta propria, logo de superar o esforzo do gardarredes, que se esticou en van, aínda que, sorte, alí estaba a madeira que evitou o tanto. Con actitude e xesto que virtudes innatas e técnica aprendida mudaran en perfección pulcrísima, introduciu o peito cara a dentro e alí pousou obediente e maino o esférico que chegaba.
...

10 de xullo de 2014

Poesía popular

Naquela banda do río
ten meu pai un castiñeiro;
dá castañas en agosto,
uvas blancas en xaneiro.

9 de xullo de 2014

Fragmento de Expediente Artieda

Expediente Artieda foi escrito por Luis Rei Núñez, nado na Coruña en 1958.

As primeiras horas da mañá pásaas no laboratorio, revelando, ou facendo retratos de estudio se se achega algún cliente con peticións algo especiais, como todos os que queren fabricar chuvias de bágoas nos seus familiares de América. En cambio, se o cliente só pide unhas fotos de carné, ás veces podo atendelo eu mesma, como acabo de facer con Mungo Ures.
O presumido del, despois de deixar apoiada contra a parede a pértega que usa para acender os farois destas rúas, a mesma que á mañá emprega para apagalos, mirouse e remirouse un cento de veces diante do espello. Estáballe baixo e tiña que arrouzarse un pouco, pero non deixou de examinarse ata que puido disimular a calva engazando o pouco pelo que lle queda cunha destreza de varredor veterano.
...

8 de xullo de 2014

Fragmento de Unha presa de Terra

Unha presa de terra é unha obra de Marilar Aleixandre, nada en Madrid en 1947, escritora en lingua galega.

Durante os últimos días Ana tiña a sensación de que seguía os pasos doutro. En concreto os pasos do inspector Couto que, entre tantos homes no mundo, non sería precisamente o que ela escollería para seguilo. Preguntaba a xente coa que el xa falara, confirmaba a súa versión do sucedido, non conseguía engadir datos novos. Pouco a pouco, ía tomando corpo a sospeita, cada vez máis fundada, de que non había outra versión ou, case sería máis correcto dicir que non había dato ningún que encontrar. Porque Lulú parecía ser unha muller sen historia, que o único que fixera de relevancia en toda a súa vida fora morrer nunhas circunstancias tan absurdas.
A visita ó Trece, por exemplo, foi unha auténtica decepción. Non sacou nada en limpo, fóra do que xa lle contara o inspector. Lulú era unha moza máis ben calada, chegaba, servía as copas e marchaba para a casa. Un día baleiráralle a un seareiro cargante unha laranxada (ou unha tónica) na cabeza.
...

7 de xullo de 2014

Fragmento de Habitante Único, de Manuel Álvarez Torneiro

Manuel Álvarez Torneiro, naceu na Coruña o 7 de xullo de 1932, xornalista e poeta galego, gañou o Premio Nacional de Poesía en 2013.

ROL DE ESCUROS

Recordade a eses outros, incesantes, 
construíndo a paisaxe, 
ou liberados nun discreto ritmo 
polas pedras da vida ensombrecida, 
por longos arrabaldos ou nos trens 
das viaxes máis tristes.

Recordade ós que nunca se achegan cun argazo
de evidente derrota: libélulas de loito
nas mans, copias do horror,
nin fan xuntanza alí nun sol caído,
nin incordian, nin inventan desgracias
na baixamar da vida. E son, seguen de pé
nalgunha parte
coma vivos e enteiros.

Pensade nos inscritos na causa dos que perden
e levan un narciso á altura da caída.
Nos da arenga no alto do penedo.
Os que negan Inferno e Paraíso.
Areeiros que asubían
vendo vi-las tormentas.

....

6 de xullo de 2014

GONÇALO EANES DO VINHAL [V 1007]

GONÇALO EANES DO VINHAL [V 1007]

Maestre, todo-los vossos cantares
ja que filhan sempre de mia razón
e outrossí ar filhan a mí son;
e non seguides i, ontre milhares,
senón aquestes de Cornoalha;
mais estes seguides ben, sen falha,
e non trobades per tantos logares.

D'amor e d'escarnh', en todas razões,
os seguides sempre; ben provado
eu o sei que havedes filhado;
ca, se ar seguissedes outros sões,
non trobariades peior por én;
pero seguides os nossos mui ben
e ja hogan'i fezestes tenções,

En razón dun escarnho que filhastes
e non o metestes ascondudo;
ca ja que era de Pedr'Agudo
essa razón en que vós i trobastes;
mais assí a soubestes vós deitar
antr'uas rimas e entravincar,
que toda vo-la na vossa tornastes.

Por maestría soubestes saber
da razón alh.a vossa fazer
e seguir sões, a que vos deitastes;
E gran sageza fezestes de pran;
mais-los trobadores travar-vos-an
ja-que nos tempos, que ben non guardastes.

5 de xullo de 2014

2ª Parte de 20.000 leguas de viaxe baixo os mares (LXVII)

17. Do cabo de Fornos ao Amazonas

Imposible seríame dicir como cheguei á plataforma. Talvez levoume o canadense. Pero estaba alí,
respirando, inhalando o aire vivificante do mar: Xunto a min, os meus dous compañeiros se embriagaban
tamén coas frescas moléculas do aire mariño.
Quen, por desgraza, estivera demasiado tempo privado de alimento non poden lanzarse sen risco sobre a primeira comida que se lle presente. Nada nos obrigaba a nós, pola contra, a moderarnos; podiamos aspirar a pleno pulmón os átomos da atmosfera, e era a brisa, aquela brisa, a que nos infundía unha voluptuosa embriaguez.
-Ah, que bo é o osíxeno! -dicía Conseil-. Que o señor respire ás súas anchas, non tema respirar, que hai aire para todo o mundo.
Ned Land non falaba, pero nas súas poderosas aspiracións abría unha boca para facer tremer a unha quenlla. O canadense «tiraba» como unha estufa en plena combustión.
Recobramos en breve nosas forzas. Ao mirar en torno vin que nos achabamos sós na plataforma. Ningún home da tripulación, nin tan sequera o capitán Nemo, subira a delectarse ao aire libre. Os estraños mariños do Nautilus contentáronse co aire que circulaba polo seu interior.
As miñas primeiras palabras foron para expresar aos meus compañeiros a miña gratitude. Ambos prolongaran a miña existencia durante as últimas horas da miña longa agonía. Non había gratitude suficiente para corresponder a tanta abnegación.
-Bah, señor profesor!, non vale a pena falar diso -dixo Ned Land-. Que mérito hai niso? Ningún. Non era máis que unha cuestión de aritmética. A súa existencia valía máis que a nosa, logo había que conservala.
-Non, Ned -respondín-. Non valía máis. Ninguén é superior a un home bo e xeneroso, e vostede o é.
-Está ben, está ben -dicía, turbado, o canadense.
-E ti, o meu bo Conseil, sufriches moito.
-Pero non demasiado, creao señor. Faltábame un pouco de aire, si, pero creo que houbese de ir afacéndome. Ademais, ver como o señor ía asfixiándose quitábame as ganas de respirar, como se di, cortábame a respi...
Non acabou Conseil a súa frase, avergoñado de deslizarse pola trivialidade. Vivamente emocionado, díxenlles:
-Meus amigos, estamos ligados os uns aos outros para sempre, e ambos tedes dereitos sobre min, que...
-Dos que eu usarei e abusarei -replicou, interrompéndome, o canadense.
-Que? -dixo Conseil.
-Si -engadiu Ned Land-. O dereito de arrastrarlle comigo cando abandone este infernal Nautilus.
-Por certo -dixo Conseil-, imos na boa dirección?
-Si, posto que imos seguindo ao sol, e o sol, aquí, é o Norte -dixen.
-Certo, pero está por saber se nos diriximos ao Pacífico ou ao Atlántico, é dicir, cara aos mares
frecuentados ou desertos.
Non podía eu responder a esta observación de Ned Land, e moito temíame que o capitán Nemo levásenos cara a ese vasto océano que baña á vez as costas de Asia e de América. Completaría así a súa volta ao mundo submarino e regresaría aos mares nos que o Nautilus achaba a súa máis total independencia. Pero se volviamos ao Pacífico, lonxe de toda terra habitada, como podería levar a cabo os seus proxectos Ned Land?
Non tardariamos moito en coñecer a resposta a esta importante cuestión. O Nautilus navegaba rapidamente. Pronto deixou atrás o círculo polar e puxo rumbo ao cabo de Fornos. O 31 de marzo, ás sete da tarde, avistabamos a punta de América. Esqueceramos xa os nosos pasados sufrimentos. Ía borrándose en nós o recordo do aprisionamiento nos xeos. Non pensabamos xa máis que no porvir.
O capitán Nemo non volvera a aparecer nin no salón nin na plataforma. Era o segundo quen fixaba a posición no planisferio, o que me permitía saber a dirección do Nautilus. Pois ben, aquela mesma noite fíxose evidente, para satisfacción miña, que a nosa marcha ao Norte efectuábase pola ruta do Atlántico.
Informei ao canadense e a Conseil do resultado das miñas observacións.
-Boa noticia -manifestou o canadense-. Pero onde vai o Nautilus?
-Ignóroo, Ned.
-Non quererá o capitán afrontar o Polo norte, tras o Polo sur, e volver ao Pacífico polo famoso paso do Noroeste?
-Non conviría desafiarlle -dixo Conseil.
-Pois ben, abandonarémoslle antes -afirmou o canadense.
-En todo caso -engadiu Conseil-, o capitán Nemo é un gran home, e non lamentaremos coñecerlle.
-Sobre todo cando lle deixemos -replicou Ned Land.

4 de xullo de 2014

Poesía popular

Non te cases con ferreiro,
que che saltan as muxicas:
cásate con carpinteiro,
que che fai uchas bonitas.

2 de xullo de 2014

Inicio de Rebelde

Rebelde
Johnny Reveco

-Tranquilos, coñézoo ben -dixo o líder do grupo, con ton tranquilo-. É tan fachendoso que é incapaz de crer que podemos vencelo.

O grupo removeuse inqueto. A pesar das tranquilas aseveracións do líder, o só feito de velo sentado no seu trono case lles causaba terror.

-Estamos listos señor -dixo un dos seus subordinados-. Cando vostede de a orde comezaremos o ataque.

O líder contemplou críticamente ás súas tropas. Sabía que estaban unha franca minoría, pero eran decididos e estaban listos para loitar.

-Se só contase co factor sorpresa -pensou amargamente, pero sabía que el coñecía o seu ataque. Probablemente soubese mesmo que estratexias usaría. Despois de todo tamén el coñecíao ben, pois era o seu pai.

A medida que pasaba o tempo, o ataque antollábaselle cada vez máis difícil. Nin sequera sabía se tiña algunha posibilidade de vencelo. Pero non podía perder a calma. Non agora. Non fronte aos seus seguidores. Agora era o momento

-Ataquen -dixo

E desencadeouse a loita.

Case inmediatamente despois de comezar comprendeu que estaba perdido.

1 de xullo de 2014

Hercle e os fragmentos de verán

A partir de hoxe na web de Hercle teredes tamén a posibilidade de ver nos meses de verán un fragmento diario de diferentes obras.

www.hercle.org