31 de xullo de 2019

UNHA CIDADE ENTRE DOUS ESPECTÁCULOS

Manuel Vázquez Montalbán (PAIS 31-08-2002)

Comprobei que Barcelona ten bo cartel turístico mundial, talvez conseguido coa artimaña de fichar a Cruyff, Maradona e Ronaldo en momentos oportunos, porque foi en Asia en 1975, tamén alí en 1982 e en Costa Rica a fins do noventa cando, ao revelar eu a miña procedencia barcelonesa, senllos taxistas exclamaron 'ah, Cruyff!', 'ah, Maradona!', 'ah, Ronaldo!'. Sen Cruyff nin Maradona nin Ronaldo, o bo cartel turístico da cidade débese a dous descubrimentos da súa feitura e as súas maneiras conseguidos cos campionatos do mundo de fútbol de 1982 e coa retransmisión cósmica das cerimonias de inauguración e clausura dos Xogos Olímpicos de 1992. Até esas datas, Barcelona dependía de complexos e complementarios imaxinarios que traducían a súa mestizaxe: as barricadas que tanto lles gustaban a Engels e a Lenin, e o paraexpresionismo de Gaudí, o racionalismo da única burguesía industrial de España plasmado no Eixample e os barrios portuarios que eran as ínguas da cidade e rebautizados por escritores malditos franceses como Barrio Chinés, a cidade de festas e congresos do franquismo, e A Rosa de Lume dos anarquistas, a máis norteña das cidades do sur e a máis sureña das cidades do norte...

30 de xullo de 2019

HISTORIA DA ARTE

A representación animal
En contraste coa representación humana, na do animal utilízanse todos os recursos expresivos dispoñibles con obxecto de chegar ao máximo naturalismo. Os animais aparecen primorosamente detallados, o seu corpo está dotado dunha vivacidad que contrasta coa rixidez dos corpos humanos. O pintor se desentiende un pouco da convención e imprime trazos soltos. A aplicación da cor está chea de matices. Este contraste entre as representacións humanas e animais mantense ao longo de toda a historia da arte exipcio.

A concepción do espazo e a composición
Na pintura exipcia non hai virtualidade espacial, as figuras son planas e inscríbense nunha superficie que non enmascara este aspecto formal. Con todo, deben haber todos os elementos indispensables para que a natureza volumétrica do representado sexa descifrable. A realidade tridimensional, por outra banda, está traducida a unha serie de convencións precisas que se mantiveron ao longo do trinta séculos de historia desta civilización. Cando se quere representar figuras en profundidade estas se superponen unhas a outras. Nunha pintura, procedente da tumba de Nebamun (Museo Británico, Londres), un rabaño de bueyes está disposto en fila horizontal, o que debe interpretarse en clave de profundidade. Para proporcionar esta sensación repetiuse a imaxe do animal escalonadamente, en sentido horizontal, unha fórmula que dá a entender que as figuras están unhas detrás doutras. Noutras ocasións o sentido do escalonamiento é vertical, como se pode observar no ronsel de Mentueser (V dinastía, tumba de Abydos), na que os alimentos da mesa de ofrendas represéntanse formando unha gran montaña.

27 de xullo de 2019

Citas de Groucho Marx

Citas de  Groucho Marx
-Se quixese un centavo rompería a  ucha do meu fillo -se tivese un fillo-.

26 de xullo de 2019

George Bernard Shaw

O éxito non consiste en non cometer erros nunca, senón en non cometer nunca o mesmo por segunda vez.
George Bernard Shaw naceu o 26 de xullo de 1856 en Dublín. Foi un escritor irlandés, gañador do Premio Nobel de literatura en 1925 e do Óscar en 1938.

25 de xullo de 2019

Aforismos de Leonardo

362.- «Non sabes ti que a nosa alma se compón de harmonía, e que esta esixe contemporaneidade das partes, na cal os obxectos se fagan ver ou ouvir en xustas proporcións? Non ves que na túa ciencia, esa contemporaneidade non existe, senón que así a todo unha parte nace da outra sucesivamente, e non nace a subseguinte se o antecedente non morre?»

23 de xullo de 2019

HISTORIA DA ARTE

Para establecer a proporción das escenas pintadas os antigos exipcios trazaban sobre a parede unha retícula e sobre esta distribuíanse as figuras coas súas correspondentes medidas.
O punto de partida era a figura humana de pé, que se adoitaba representar seguindo as medidas fixas dun canon ideal. A unidade de medida era algunha parte do brazo ou da man (habitualmente tratábase do puño ou do cóbado), cuxas medidas se correspondían cos cadrados da retícula nunha clara relación de equivalencia.
O canon antigo da figura era de dezaoito cadrados (catro cóbados maiores) mentres que o canon novo, desde a época saíta (séculos VII-VI a.C.), pasou a ser de vinte e un cadrados, polo que a figura estilizouse.

O estereotipo de mocidade e beleza: a xerarquización simbólica

A representación figurativa é atemporal, o que significa que non se representan sentimentos nin accións. A imaxe, por tanto, debe considerarse o esconxuro que apela á eternidade. A idealización das figuras está en relación directa á súa posición social. O rei represéntase cos atributos correspondentes ao seu status. O seu corpo plasma a eterna mocidade. O hieratismo e o aspecto de imperturbable atemporalidade será proporcional ao rango representado. Así, a maior rango social máis hieratismo. Non se trata dun retrato convencional, en realidade o que se representa é a función social dun determinado personaxe, para o que é necesario reproducir tamén os elementos que simbolizan os seus atributos. As figuras reproducidas deben, por tanto, ser inequivocamente reconocibles. Así é como estas convértense en arquetipos: o faraón, o escriba, o artesán, etcétera. A representación queda pois resumida nunhas categorías típicas que se repiten ao longo de toda a historia da arte exipcio. O rango das figuras representadas determina a súa escala, de modo que o tamaño é maior en función da xerarquía social. Así, nunha batalla o faraón pode parecer un xigante á beira de representacións de soldados ou inimigos. As dimensións das figuras están en función da importancia do personaxe e nada teñen que ver cunha relación de profundidade espacial. Trátase, en realidade, dunha «perspectiva xerárquica».

Estas regras aplícanse con maior rigor no caso de personaxes de alto rango social. As capas sociais inferiores (artesáns, campesiños, serventes) represéntanse con todo tipo de detalles, desempeñando as tarefas propias do seu oficio. Obsérvase entón un trazo máis solto e un maior grao de liberdade formal e compositiva. Son, por tanto, figuras máis reais, non só pola mirada, senón tamén polos seus xestos e posturas dinámicas. Desaparece, pois, o respecto que impón o sacro.

22 de xullo de 2019

Confucio

- O mal non está en ter faltas, senón en non tratar de emendalas. 
Confucio

20 de xullo de 2019

Citas de Groucho Marx

Citas de  Groucho Marx
-Xuíz  Maxwell: Señoras e cabaleiros, o meu opoñente mantén agora unha postura ambigua en relación coa Lei Seca. Pero, non é certo que vostede votou a favor da prohibición?

Groucho: Bo, é que aquel día estaba bébedo. Pero deixen que lles confunda,
amigos. O único que bebo é  soda porque combina ben con calquera cousa.

19 de xullo de 2019

George Bernard Shaw

O verdadeiro momento de éxito non é o momento aparente á multitude.
George Bernard Shaw

18 de xullo de 2019

Aforismos de Leonardo

361.- O poeta entón, fortemente indignado, dixo: «Oh, rei, le, le, e percibirás algo de maior sustancia que unha muda pintura!» Pero o rei, ouvíndose reprochar a súa atención cara a cousas mudas, replicole: «Cala, oh poeta, que non sabes o que dis; esta pintura apela a un sentido máis nobre que o teu libro, que é bo para cegos. Dáme algo que poida ver e tocar, e non soamente ouvir, e non me censures porque puxen a obra túa baixo os meus cóbados mentres que sosteño a pintura con ambas as mans, fronte aos meus ollos. Elas puxéronse espontaneamente ao servizo dun sentido superior ao oído. Pois eu creo que a distancia que separa a ciencia do pintor da ciencia do poeta, é a que media entre os sentidos respectivos de que se serven.»

16 de xullo de 2019

HISTORIA DA ARTE

Por outra banda, as virtudes máxicas da imaxe e a escritura dependían en gran medida da calidade dos signos, de aí o especial coidado co que están realizados, sendo as súas calidades gráficas tan importantes como o contido que as súas formas encerran. Na pintura, a imaxe e a palabra conviven e as escenas sempre van acompañadas de xeroglíficos que aclaran o significado da representación. A conxugación formal entre pintura e escritura é perfecta. O grafismo poténciase até tal punto que pintura e relevo parecen un gran xeroglífico no que conviven en harmonía os pictogramas e as figuras. Este efecto áchase potenciado polo uso de rexistros superpuestos, a modo de bandas narrativas sobre un fondo neutro.

Os códigos na representación da figura humana
Na figura humana o importante é que cada unha das partes do corpo póidase distinguir perfectamente. Así, para plasmar un ollo haberá que representalo do modo que sexa máis facilmente reconocible. Un ollo pintado de perfil aparecería distorsionado, así que debe mostrarse de fronte. Con todo, unha cabeza é totalmente identificable de perfil porque, ademais, incorpora de forma clara e nítida a idea de nariz e boca. A figura humana represéntase, pois, conxugando os diferentes puntos de vista. O resultado é unha figura que inclúe, indistintamente, trazos de perfil e de fronte: a cabeza aparece de perfil co ollo de fronte; a parte superior do tronco (ombreiros e tórax) de fronte, pero co peito e os brazos de perfil; a pelvis virada en tres cuartos; as pernas e os pés de perfil.

Ademais, ambos os pés deixan ver en primeiro plano o dedo gordo e ambas as mans mostran sempre o pulgar. O que dá coherencia á figura e unifica nun todo os diferentes puntos de vista é a continuidade da silueta, grazas ao contorno. O perfil normativo, o máis usual, é o dereito; pero tamén se utiliza o esquerdo.

15 de xullo de 2019

Confucio

- É posible conseguir algo logo de tres horas de pelexa, pero é seguro que se poderá conseguir con apenas tres palabrasimpregnadas de afecto. 
Confucio

13 de xullo de 2019

Citas de Groucho Marx

Citas de  Groucho Marx
-Supoño que habería que inventar as camas de auga. Ofrecen a única posibilidade de beber algo a media noite sen pisar ao gato.

12 de xullo de 2019

George Bernard Shaw

Despois de todo, o camiño equivocado sempre conduce a algunha parte.
George Bernard Shaw

11 de xullo de 2019

Aforismos de Leonardo

360.- Contan que o día do natalicio do rei Matías, certo poeta ofreceulle unha obra súa que celebraba a data memorable en que, para ben do mundo, nacera o ilustre monarca; e agrega a tradición que un retrato da súa amada foille presentado no mesmo acto por un artista que o pintou con tal fin. O rei, apenas tivo nas súas mans a pintura, sen facer máis caso do libro, fixou nela os seus ollos con gran admiración.

9 de xullo de 2019

HISTORIA DA ARTE

Características xerais da pintura e o relevo en Exipto

Os códigos na representación da figura humana O estereotipo de mocidade e beleza: a jerarquización simbólica A representación animal A concepción do espazo e a composición Bandas horizontais e rexistros Uso simbólico da cor A representación mural é un dos medios de expresión máis importantes da arte exipcio. O soporte máis frecuente para a pintura era o muro, cuberto de bajorrelieves que se podían pintar. A pintura aplicábase directamente sobre as paredes lisas, previamente enlucidas. A separación entre pintura e relevo é case inexistente, pois os códigos de representación son idénticos en ambos os casos e as dúas técnicas están tan vinculadas que se poden estudar conxuntamente. A situación de pinturas e relevos (dentro dos edificios, nas paredes dos templos e en capelas funerarias) seguen unhas estritas normas ditadas polos sacerdotes. Para os exipcios a representación actúa como o dobre da realidade. Grazas ás escenas que aparecen nas tumbas, os defuntos teñen a garantía de que poderán posuír na vida eterna os mesmos bens que gozaron tamén na terreal. No antigo Exipto a finalidade da pintura e o relevo era perpetuar a existencia do defunto no máis aló. Non existía, por tanto, un interese propiamente artístico. Por ese motivo, a arte exipcia non evoca paisaxes nin transmite sentimentos ou emocións. Tanto en pintura como en relevo hai dous principios básicos que se plasman en todas as representacións: a regularidade xeométrica e a observación da natureza. Para traballar, o artista segue un modelo, un método con regras ríxidas. Os temas son sempre os mesmos.

8 de xullo de 2019

Confucio

- O home superior é persistente no camiño certo e non só persistente. 
Confucio

6 de xullo de 2019

Citas de Groucho Marx

Citas de  Groucho Marx
-Durante os meus anos formativos no colchón, entregueime a profundas cavilacións sobre o problema do insomnio. Ao comprender que pronto non quedarían ovellas que contar para todos, tento o experimento de contar porcións de ovella en lugar do animal enteiro.

5 de xullo de 2019

George Bernard Shaw

O progreso é imposible sen cambio, e os que non poden cambiar de opinión non poden cambiar nada.
George Bernard Shaw

4 de xullo de 2019

Aforismos de Leonardo

359.- Tomade a un poeta que describa as belezas dunha muller ao seu namorado, tomade un pintor que a figure; verás cara a onde dirixirá a natureza ao namorado xuíz. Debemos, sen dúbida, deixar ao ensaio da experiencia que pronuncie o seu ditame. Clasificastes a pintura entre as artes mecánicas; a recado que, se a pintura fose apta para encomiar por escrito as súas obras, como o facedes vós, non sería ela relegada a tan vil categoría. Se a chamades mecánica porque é con axuda das mans que executa o que a fantasía concibe, vós tamén, poetas, debuxades manualmente coa pluma o que vos suxire o voso enxeño. E se dicides que a pintura é mecánica porque se fai pagar o seu traballo, quen cae neste erro, se erro pode chamarse, máis que vós? Se dais conferencias en casas de estudos, non ides a quen mellor vos paga? Facedes algo sen beneficio? Aínda que non digo isto para censurar tales opinións, pois todo traballo espera retribución. E en fin, se o poeta di: a miña ficción terá un significado grandioso, cousa igual poderá facer o pintor, como o fixo xa Apeles coa súa Calumnia.

2 de xullo de 2019

HISTORIA DA ARTE

Despois do Imperio Novo mantívose a tradición académica coa tipoloxía de formas coñecidas e recuperadas do Imperio Antigo. Desde a época presaíta tentouse representar a individualidade, como se aprecia no busto de Mentuemhat, conservado no Museo Exipcio do Cairo. Iso significou unha definitiva ruptura co arquetipo de eterna mocidade. A expresión desta nova procura ten a súa máis directo reflexo na representación do rostro. Xeneralízase a tendencia cara ao retrato fiel ao modelo natural e é frecuente plasmar rostros que mostran o paso do tempo.
Os retratos están realizados sobre pedras duras como o basalto ou esquisto, con superficies perfectamente pulimentadas que fan resaltar o detalle. O reto consiste en labrar a dura pedra, até conseguir o reflexo minucioso da personalidade. O material resistente condiciona a execución das pezas e obriga a unha pureza de liñas que ten nestes retratos os seus mellores logros. Esta tipoloxía non incorporará influencias formais gregas ou romanas.

Estatuas de bronce
Doutra banda, o perfeccionamento no traballo do metal deu lugar á produción de estatuas en bronce, que alcanzaron grandes dimensións, e son o máis significativo das últimas dinastías. Os tipos son os mesmos que na escultura en pedra e as formas acusan certa rixidez atendendo á tradición. No entanto, no traballo do metal os artistas fan uso dunha maior liberdade e as figuras preséntanse realmente exentas, apoiadas sobre unha peana, sen outros puntos de apoio. Os brazos despéganse do corpo e as pernas atópanse separadas. Todo iso proporciona ás estatuas unha maior lixeireza, dotándoas dunha certa graza. A superficie metálica enriquécese con cincelado e incrustaciones de ouro e prata, coa técnica do damasquinado. Entre as estatuas máis representativas podemos citar, a da raíña Karomama da XXII dinastía (século IX a.C.) que está representada de pé cos brazos levantados, nos que orixinalmente portaba os sistros da deusa Hathor. O corpo está cuberto por unha túnica damasquinada moi axustada e o rostro fermoso e sereno atópase suavemente modelado. No período saíta proliferou o culto cara ao animal e con el a produción de figuras zoomorfas en bronce, fundidas en oco. Realizábanse en serie, polo que todas son moi similares, presentando unicamente pequenas variacións ornamentais. Destacan os gatos, de suave modelado, procedentes da necrópole animal do Delta, en Bubastis, cuxa deusa local era a gata Bastet. Adoitaban decorarse con incrustaciones de pedras preciosas. Da gran escultura en bronce cabería destacar unha representación de Isis aleitando a Horus, que se conserva no Museo Exipcio do Cairo.

1 de xullo de 2019