31 de outubro de 2012

O home só

    Bernardo Atxaga (Guipúzcoa, 1951), de quén xa se comentou un libro xuvenil recentemente, nos volve sorprender con outro de carácter máis maduro e realista, "O home só".

    Cinco días (contadas en máis de catrocentas páxinas) da vida de Carlos, un antigo militante dunha banda terrorista vasca (se presupón ETA), e agora propietario dun exitoso hotel en Barcelona.

    A súa retirada da militancia xamáis foi completa, continuos rumores de antigas voces lle recordan cada día o seu pasado, demasiado amargo como para poder esquecelo.

   Será así, inmerso nese conflicto interior, como, cando dous membros moi buscados de banda terrorista necesitan refuxio, Carlos, sen sospeitar todo o que se torcerán as cousas, acepte refuxialos nun zulo do hotel. Un pouco incitado polo avivamento dun espírito aventureiro e reivindicativo aletargado tras moito tempo e eclipsado agora pola súa nova conciencia burguesa.

   Serán cinco días que irán pasando cada vez con máis lentitude ó facerse a percepción do perigo cada vez máis real.
Así mesmo serán moitas as personaxes coas que interactuará Carlos, pero nunca para buscar compaixón ou simpatía entre eles, senón para achar de quén se poderá fiar e de quén non.

   O que comeza sendo unha novela intimista e psicolóxica vaise convertendo nunha verdadeira novela de intriga que, nembargantes, ó chegar ó  final se decata un de que por ningún momento deixou de posuir o protagonista un xenuino carácter nin o autor a clara percepción do aspecto moralizante que lle quería imbuír á obra.

F.D.M.

30 de outubro de 2012

Fragmento de PENÉLOPE de Xosé María Díaz Castro

Un paso adiante e outro atrás, Galiza,
e a tea dos teus soños non se move.
A espranza nos teus ollos se espreguiza.
Aran os bois e chove.
...

29 de outubro de 2012

Unha frase para empezar a semana

Ser grande é estar só. A grandeza consiste en facer fronte ao odio. 
Henri Christophe

28 de outubro de 2012

AIRAS NÚNEZ [B 868, 869 e 870 / V 454]

AIRAS NÚNEZ [B 868, 869 e 870 / V 454]


Oí hoj'eu ua pastor cantar,
du calvalgava per ua ribeira,
e a pastor estava senlheira,
e ascondí-me po-la ascuitar
e dizía mui ben este cantar:


«So-lo ramo verd'e frolido
vodas fazen a meu amigo.
Choran olhos d'amor!».


E a pastor parecía mui ben,
e chorava e estava cantando;
e eu mui passo fui-mi achegando
po-la oír, e sol non falei ren;
e dizía este cantar mui ben:


«Ai estornhinho do avelanedo,
cantades vós, e moir'eu e pen'
e d'amores hei mal!».


E eu oí-a sospirar entón
e queixava-se estando con amores
e fazía guirlanda de flores;
des i chorava mui de coraçón
e dizía este cantar entón:


«Que coita hei tan grande de sofrer,
amar amigu'e non ousar veer!
E pousarei so-lo avelanal!».


Pois que a guirlanda fez a pastor,
foi-se cantando, indo-s'én manselinho;
e tornei-m'eu logo a meu caminho,
ca de a nojar non houve sabor;
e dizía este cantar ben a pastor:



«Pela ribeira do río
cantando ía la virgo
d'amor.


Quen amores ha,
como dormirá,
ai bela frol?».

27 de outubro de 2012

20.000 leguas de viaxe baixo os mares (XCVIII)

-Ah! Bravo, Conseil! -exclamei, entusiasmado.
-Creo que non vale a pena de...
-Como que non! Aí é nada coller un destes paxaros vivos! E coa man!
-Se o señor examínao de preto, poderá ver que non tiven gran mérito.
-Porqué, Conseil?
-Porque este paxaro está bébedo.
-Bébedo?
-Si, señor. Ebrio da noz moscada que estaba a comer cando o atopei. Vexa, amigo Ned, vexa os terribles efectos da intemperancia.
-Mil diantres! -replicou o canadense-. Mira que botarme en cara a xenebra que bebín desde hai dous meses!
Ao examinar ao curioso paxaro vin que Conseil non se equivocaba. A ave do paraíso, embriagada polo mollo espirituoso, estaba reducida á impotencia, incapaz de voar e apenas de andar. Pero iso non me preocupaba e deixeille durmir «a mona».
A nosa presa pertencía á máis fermosa do oito especies coñecidas en Papuasia e nas illas veciñas, é dicir, á chamada «grande esmeralda» que é, ademais, unha das máis raras. Medía un tres decímetros de longo. A súa cabeza era relativamente pequena e os ollos, situados preto da abertura do pico, eran tamén de pequeno tamaño. Todo el era unha sinfonía de cores: o amarelo do pico, o marrón das patas e das uñas, o siena das ás que nas súas extremidades tornábase en púrpura, o amarelo pallizo da cabeza e do pescozo, o esmeralda da garganta, o marrón do peito e do ventre. As plumas, longas e lixeiras da cola, dunha finura admirable, realzaban a beleza deste marabilloso paxaro, poéticamente chamado polo indíxenas «paxaro de sol».
Eu desexaba vivamente poder levar a París aquel soberbio exemplar de ave do paraíso, a fin de doalo ao Xardín de Plantas, que non posúe ningún vivo.
-É, pois, tan raro? -preguntou o canadense, co ton do cazador pouco inclinado a estimar a caza desde un punto de vista artístico.
-Moi raro, si, e, sobre todo, moi difícil de capturalo vivo. E aínda mortos, estes paxaros son obxecto dun comercio moi activo. Por iso, os indíxenas chegaron mesmo a fabricalos, como se fai coas perlas e os diamantes.
-Como? -dixo Conseil-. É posible falsificar as aves de paraíso?
-Si, Conseil.
-E coñece o señor o procedemento dos indíxenas?
-Si. Durante o monzón do Leste, as aves do paraíso perden as magníficas plumas que rodean a súa cola, esas plumas que os naturalistas chamaron subalares. Os falsificadores recollen esas plumas e adáptanas con moita destreza a unha pobre cotorra previamente mutilada. Logo tinguen as suturas, vernizan ao paxaro e véndeno para a súa expedición aos museos e aos afeccionados de Europa. É unha singular industria esta.
-Bo -dixo Ned Land-, se o paxaro non é auténtico si o son as súas plumas, e como non está destinado a ser comido non o vexo mal.
Se os meus desexos estaban colmados coa posesión do paxaro do paraíso, non acontecía o mesmo cos do cazador canadense. Pero, afortunadamente, cara ás dúas, Ned Land puido cobrarse un magnífico porco salvaxe, un barí-outang como o chaman os naturais. Moi oportunamente fixera a súa aparición aquel porco que ía procurarnos auténtica carne de cuadrúpedo, e foi ben recibido. Ned Land mostrouse moi fachendoso do seu disparo. O porco, alcanzado pola bala eléctrica, caera fulminado.
O canadense o baleirou limpamente das súas entrañas e extraeu media ducia de chuletas destinadas a asegurarnos unha boa parrillada para a cea. Logo, continuamos a cazaría na que Ned e Conseil renovarían as súas proezas.
En efecto, os dous amigos entregáronse a unha batida polas matogueiras dos que levantaron un grupo de canguros que saíron dando saltos sobre as súas patas elásticas. Pero a súa fuxida non foi tan rápida como para evitar que as balas eléctricas non detivesen a algúns na súa carreira.
- Ah, señor profesor! -exclamou Ned Land, a quen exaltaba o ardor da caza-, que carne tan excelente, sobre todo estofada! Que despensa para o Nautilus Dous... tres.... cinco ... ! E cando penso que nos comeremos toda esta carne, e que eses imbéciles de a bordo non van probala!
Creo que se non falase tanto, na súa axitación, o canadense exterminaba a todos.
Pero limitouse a derrubar unha ducia destes curiosos marsupiais que forman a primeira orde dos mamíferos aplacentarios, como nos diría Conseil.
Eran de pequena talla, unha especie dos «canguros-coello», que se aloxan habitualmente nos troncos ocos das árbores, e que están dotados dunha gran rapidez de desprazamento. Pero se eran pequenos, a súa carne era moi estimable.
Estabamos moi satisfeitos do resultado da caza. O alegre Ned propúñase regresar ao día seguinte a esta illa encantada, á que quería despoblar de todos os seus cuadrúpedos comestibles. Pero isto era non contar co que ía sobrevir.
Ás seis da tarde achabámonos de regreso na praia. A nosa canoa estaba varada no seu lugar habitual. O Nautilus emerxía das ondas, como un longo escollo, a dúas millas da costa.
Sen máis tardanza, Ned Land ocupouse da cea, coa súa acreditada pericia. As chuletas de bari-outang, postas sobre as ascuas, perfumaron deliciosamente o aire...
Pero doume conta de que estou a me parecer ao canadense. Heme aquí en éxtase ante unha parrillada de porco fresco! Espero que se me perdoe como eu perdoeillo a Ned Land, e polos mesmos motivos.
A cea foi excelente. Dúas pombas torcaces completaron a extraordinaria minuta. A fécula de sagú, o pan do artocarpo, uns cuantos mangos, media ducia de ananás e un pouco de licor fermentado de noces de coco alegráronnos o ánimo, até o punto de que as ideas daos meus compañeiros, así mo pareceu, chegaron a perder algo da súa solidez habitual.
-E se non regresásemos esta noite ao Nautilus? -dixo Conseil.
-E se non volvésemos nunca máis? -engadiu Ned Land.
Apenas acabara de formular a súa proposición o arponeiro cando caeu unha pedra aos nosos pés.

26 de outubro de 2012

80 Anos dende que apareceu Un Mundo Feliz (III)

As diversas Oficinas de Propaganda e a Escola de Enxeñaría Emocional albergábanse nun mesmo edificio de sesenta plantas, en Fleet Strcet. Nos sotos e nos pisos baixos achábanse as prensas e as redaccións do tres grandes diarios londinienses: O Radio Horario, o xornal das clases altas, a Gazeta Gamma, verde pálido, e O Espello Delta, impreso en papel caqui e exclusivamente con palabras dunha soa sílaba. Despois viñan as Oficinas de Propaganda por Televisión, por Sensorama, e por Voz e Música Sintéticas, respectivamente: vinte e dous pisos de oficinas. Encima destes achábanse os laboratorios de investigación e as salas almofadilladas nas cales os Escritores de Pistas Sonoras e os Compositores Sintéticos realizaban o  seu delicado labor. Os dezaoito pisos superiores estaban ocupados pola Escola de Enxeñaría Emocional. 


(...)


-Cumpre a súa tarefa admirablemente -dixo Henry, con hipócrita xenerosidade. 


-Seino. Razón de máis para mostrarme severo con el. A súa eminencia intelectual entraña as correspondentes responsabilidades morais. Canto maiores son os talentos dun home máis grande é o seu poder de corromper aos demais. E é mellor que sufra un só a que se corrompan moitos. Considere o caso desapasionadamente, Mr. Foster, e verá que non existe ofensa tan odiosa como a heterodoxia no comportamento. O asasino só mata o individuo, e, á fin e ao cabo, que é un individuo? -Cun amplo ademán sinalou as fileiras de microscopios, os tubos de ensaio, as incubadoras-. Podemos fabricar outro novo coa maior facilidade; tantos como queiramos. A heterodoxia ameaza algo moito máis importante que a vida dun individuo; ameaza á propia Sociedade. Si, á propia Sociedade. 

25 de outubro de 2012

Aforismos de Leonardo

80.- O pracer e a dor poden representarse aparellados, porque xamais están separados un do outro: voltos de costas, porque son contrarios un ao outro, e colocados sobre un mesmo corpo, pois teñen o mesmo fundamento, desde que o pracer está no esforzo contra o desagrado, e este último áchase no fondo de todos os praceres. E figurámolo cunha cana na man, símbolo da vaidade sen forza, pero con picadas que son, no entanto, venenosas. Empréganse as canas na Toscana para soporte dos leitos, significando que eles son o teatro de vas ilusións, que neles se consome gran parte da vida e pérdese moito tempo útil, especialmente na mañá, cando a mente está sobria e repousada, e o corpo apto para novas fatigas; e alí, en fin, entregámonos a moitos vans praceres, xa coa mente, imaxinando cousas imposibles, ou gozando co corpo de praceres que diminúen a vitalidade. É por estes motivos polos que a cana se emprega a tales fins. 

24 de outubro de 2012

Magallanes

  Publicada en 1938 polo prolífíco escritor austíaco Stefan Zweig.

   Máis que unha biografía trátase da historia relativa á expedición do portugués Fernando de Magallanes trala búsqueda dun paso de auga a través de Sudámerica que o levase ó Pacífico e dende él ás preciadas illas das especias. Búsqueda fructuosa  que daría pe ó mesmo tempo á primeira volta ó mundo finalizada polo español Juan Sebastián Elcano en 1522.

    A pesar de ser Magallanes portugués, a expedición ten selo español. As súas desavinzas co rei portugués Manuel I permitiron ó xoven rei español Carlos I que se anotase un tanto na historia con esta arriscada aposta.

   Douscentos sesenta e cinco homes partiron de Sevilla a bordo de cinco naves en 1519. Tan só dezaoito (entre os cales non se atopa Magallanes) chegarían  na nave Victoria  tres anos máis tarde, capitaneada polo vasco Elcano.

   Todos os penosos detalles da odisea nese trienio teñen a fortuna de pasares pola afamada man de Stefan Zweig, que ó narrativizar as xa nobres fazañas deses esforzados navegantes, lles confire unha dobre garantía de perduramento no tempo.

F.D.M.

23 de outubro de 2012

Inicio de AS DÚAS CUARTELAS (Terra Brava) de Anxel Fole

E tocoume a min de contar o meu conto.
O meu conto é un conto de misterio, coma o do señor cura; mais non hai soños nil. O que hai é o que se chama unha telepatía i outro fenómeno raro, chamado premonición. E disto, nada máis que un pouquichiño: unha fronza, un argueiro.
Eu teño un irmao que inda vive e bebe, doce anos máis novo que min. É o máis pequeño de toda a irmandade e chámase Pedro.
Foi alférez provisional na Guerra Civil e botou us cantos meses no frente de Teruel.
Viñera con sete días de permiso á casa e xa faguía dez que se atopaba no frente.
Ó meu irmao cativo queríalle e quérolle coma un filio. É un bon rapaz. E non é que non teña defeutos, que os ten, moitos e grandes... Sempre foi moi preguizoso pro estudio. Empezou a carreira de Farmacia en Santiago, e como as asignaturas estaban duras, cambiou por Dereito. Viña de rematar a licenciatura cando empezou a Guerra Civil e foi chamada a súa quinta.
(...)

22 de outubro de 2012

Unha frase para empezar a semana

Podería facerse a moita xente feliz con toda a felicidade que se perde neste mundo. 
Duque de Levis

21 de outubro de 2012

AFONSO X [B 472]

AFONSO X [B 472]


Pero que hei ora mengua de companha,
nen Pero García nen Pero d'Espanha
nen Pero Galego non irá cõmego.

E ben vo-lo juro par Santa María:
que Pero d'Espanha nen Pero García
nen Pero Galego non irán cõmego.

Nunca cinga espada con bõa baínha,
se Pero d'Espanha nen Pero Galinha
nen Pero Galego for ora cõmego.


Galego, Galego, outren irá cõmego.

20 de outubro de 2012

20.000 leguas de viaxe baixo os mares (XCVII)


Voltamos sobre os nosos pasos e durante o camiño fomos completando a nosa recolección con noces de palma, para o que houbemos de subir á cima das árbores, así como con ese xénero de pequenas habichuelas que os malayos denominan abrou, e con batatas de magnífica calidade.
Así, chegamos moi sobrecargados á canoa. Pero Ned Land non se atopaba aínda satisfeito coas provisións. Favoreceulle a sorte entón, xa que no momento en que ía embarcar viu varias árbores, duns vinte e cinco a trinta pés de altura, pertencentes á familia das palmas. Estas árbores, tan preciosos como o artocarpo, son considerados xustamente como un dos máis útiles produtos de Malaisia. Eran sagús, vexetais silvestres que se reproducen, como os morais, polos seus fillos e as súas sementes.
Ned Land coñecía a maneira de utilizar esas árbores. Manexando a machada con gran vigor, derrubou dous ou tres sagús, de madurez denunciada polo poiño branco que recubría as súas palmas.
Eu observáballe máis cos ollos do naturalista que cos dun home famento. Nad Land arrincaba de cada tronco unha capa de cortiza dunha polgada de espesor, deixando así ao descuberto unha rede de fibras alongadas que formaban inextricables nós amazacotados por unha especie de fariña gomosa. Esta fécula era o sagú, que constitúe un dos alimentos básicos das poboacións da Melanesia.
Ned Land limitouse de momento a cortar os troncos coma se de leña tratásese, deixando para máis tarde a extracción da fécula, que habería de ser separada dos seus ligamentos fibrosos, exposta ao sol para evaporar a súa humidade e, finalmente, depositada en moldes para endurecerse.
Eran o cinco da tarde cando abandonamos as beiras da illa, cargados coas nosas riquezas.
Media hora máis tarde, chegabamos ao Nautilus. Ninguén presenciou a nosa chegada. O enorme cilindro de aceiro parecía deshabitado. Embarcadas as nosas provisións, fun o meu camarote, no que achei a cea servida. Despois de comer, durminme.
Ao día seguinte, 6 de xaneiro, sen novidade a bordo. Nin un ruído, nin un signo de vida, A canoa achábase no mesmo lugar en que a deixamos. Resolvemos volver á illa Gueboroar. Ned Land esperaba ter máis fortuna que na véspera, como cazador, e desexaba visitar outra parte da selva.
Á saída do sol, xa estabamos en marcha. Alcanzamos a illa en poucos instantes. Desembarcamos, e, pensando que o mellor era fiarse do instinto do canadense, seguimos a Ned Land, coas súas longas pernas que ameazaban distanciarnos excesivamente.
Ned Land seguiu a costa cara ao Oeste. Logo, tras ter vadeado algúns torrentes, chegamos a un altiplano bordeado de magníficos bosques. Ao longo dos cursos de auga vimos algúns martins pescadores que non aceptaron a nosa proximidade. A súa cautela probaba que aqueles volátiles sabían a que aterse sobre os bípedos da nosa especie, e diso inferín que se a illa non estaba habitada era, polo menos, frecuentada por seres humanos.
Tras atravesar unha tupida pradaría, chegamos ao lindero dunha pequena fraga animada polo canto e o voo dun gran número de paxaros.
-Só paxaros -dixo Conseil.
-Hainos tamén comestibles -respondeu o arponeiro.
-Non estes, amigo Ned -replicó Conseil-, pois non vexo máis que papagaios.
-Conseil, o papagaio é o faisán dos que non teñen outra cousa que comer -dixo gravemente Ned.
-Ao que eu engadirei -intervín- que este paxaro, convenientemente preparado, pode valer a pena de arriscar o tenedor.
No medio da follaxe do bosque, todo un mundo de papagaios voaba de rama en rama, sen máis separación entre as súas garriduras e a lingua humana que a dunha máis coidada educación. Polo momento, garrían en compañía de cotorras de todas as cores, de graves papagaios, que parecían meditar un problema filosófico, mentres loriños reais dun vermello brillante pasaban como un anaco de estambre levado pola brisa, no medio dos cálavos de ruidoso voo, dos papúas, eses palmípedos que se pintan cos máis finos matices do azul, e de toda unha gran variedade de volátiles moi fermosos pero escasamente comestibles.
Aquela colección carecía, con todo, dun paxaro propio destas terras até o punto de que nunca saíu dos límites das illas de Arrú e das illas dos Papúas. Pero a sorte tíñame reservada a posibilidade de admiralo ao pouco tempo. En efecto, despois de atravesar un souto de escasa frondosidade atopámonos nunha chaira chea de matogueiras. Foi alí onde vin levantar o voo a uns magníficos paxaros aos que a disposición das súas longas plumas obrigaba a dirixirse contra o vento. O seu voo ondulado, a graza dos seus aéreos xiros e os reflexos tornasolados das súas cores atraían e encantaban a mirada. Puiden recoñecelos sen dificultade.
-Aves do paraíso! -exclamei.
-Orde dos paseriformes, sección dos clistómoros -respondeu Conseil.
-Familia das perdices? -preguntou Ned Land.
-Non o creo, señor Land, pero conto coa súa pericia para atrapar a un destes marabillosos produtos da natureza tropical.
-Tentareino, señor profesor, aínda que estou máis afeito manexar o arpón que o fusil.
Os malaios, que fan un activo comercio destes paxaros cos chineses, sérvense para a súa captura de diversos medios que a nós nos estaban vedados, e que consisten xa sexa en tenderlles uns lazos na copa das elevadas árbores en que estas aves adoitan buscar a súa morada, xa sexa cunha liga tenaz que paraliza os seus movementos. Mesmo chegan a envenenar as fontes nas que estes paxaros van beber. Os nosos medios quedaban limitados á tentativa de cazalos ao voo, con moi poucas posibilidades de alcanzarlles. E, en efecto, nestas tentativas gastamos en balde unha boa parte da nosa munición.
Cara ao once da mañá, alcanzadas xa as primeiras estribacións das montañas que forman o centro da illa, aínda non conseguiramos cobrar ningunha peza. A fame empezaba a aguilloarnos.
Confiaramos en exceso na caza e cometido unha imprudencia. Pero, afortunadamente, e con gran sorpresa pola súa banda, Conseil matou dous paxaros dun tiro e asegurou o xantar. Eran unha pomba branca e unha torcaz que, rapidamente desplumadas e ensartadas nunha broqueta, foron levadas ao lume. Mentres se asaban, Ned preparou o pan co froito do artocarpo.
Devoramos as pombas até os ósos, atopándoas excelentes. A noz moscada de que se alimentan perfuma a súa carne dándolle un sabor delicioso.
-É coma se os pitos alimentásense de trufas -dixo Conseil.
-E agora, Ned, que é o que falta?
-Unha peza de catro patas, señor Aronnax. Estas pombas non son máis que un entremés para abrir boca. Non estarei contento ata que non matase un animal con chuletas.
-Nin eu, Ned, se non consigo atrapar unha ave do paraíso.
-Continuemos, pois, a cazaría -interveu Conseil-, pero de regreso xa cara ao mar. Chegamos ás primeiras pendentes das montañas e creo que máis vale volver.
Era un consello sensato, e adoptámolo.
Ao cabo dunha hora de marcha chegamos a un verdadeiro bosque de sagús. Algunhas inofensivas serpes fuxían de cando en vez ao noso paso. As aves do paraíso fuxíannos e perdera xa toda esperanza, cando Conseil, que abría a marcha, inclinouse súbitamente, lanzou un berro triunfal e viño cara a min cun magnífico exemplar.

19 de outubro de 2012

80 Anos dende que apareceu Un Mundo Feliz (II)

-Canto máis baixa é a caste -dixo Mr. Foster-, menos debe escasear o osíxeno. O primeiro órgano afectado é o cerebro. Despois o esqueleto. Ao setenta por cento do osíxeno normal conséguense ananos. A menos do setenta, monstros sen ollos. Que non serven para nada -concluíu Mr. Foster. 


En cambio (e a súa voz adquiriu un ton confidencial e excitado), se lograsen descubrir unha técnica para abreviar o período de maduración, que gran triunfo, que gran beneficio para a sociedade! 


-Pensen no cabalo -dixo. 


Os alumnos pensaron no cabalo. 


O cabalo alcanza a madurez ao seis anos; o elefante, ao dez. En tanto que o home, ao trece anos aínda non está sexualmente maduro, e só ao vinte alcanza o pleno coñecemento. De aí a intelixencia humana, froito deste desenvolvemento retardado. 


-Pero nos Epsilones -dixo Mr. Foster, moi acertadamente- non necesitamos intelixencia humana. 


Non a necesitaban, e non a fabricaban. Pero, aínda que a mente dun Epsilon alcanzaba a madurez aos dez anos, o corpo do Epsilon non era apto para o traballo até os dezaoito. Longos anos de inmadurez superflua e perdida. Se o desenvolvemento físico puidese acelerarse ata que fose tan rápido, digamos, como o dunha vaca, que enorme aforro para a comunidade! 

18 de outubro de 2012

Aforismos de Leonardo

79.- Quen non pon freo á súa voluptuosidade, descende ao nivel dos brutos. 

17 de outubro de 2012

Reencontro

De profesión avogado e pintor, o alemán de orixe xudeo Fred Uhlman alcanzaría finalmente a fama como escritor trala publicación no ano 1960 desta pequena pero gran novela que transcorre nos anos previos á segunda guerra mundial.

 A profunda amizade de dous rapaces de orixe totalmente diferentes, Hans, un xudeo de pais burgueses, e Konradin, un alemán de reputada e antiga linaxe, trúncase cando un ten que exiliar aos Estados Unidos para protexerse do exército no que o seu amigo se alista.

Queda así a esperanza dun reencontro, que se vai desvaecendo a medida que o soño alemán se frustra, e con el as posibilidades de atopar ós seus soldados con vida.

F.D.M.

16 de outubro de 2012

O VENTO de Manuel María

O vento que ven do mar
é un airiño lixeiro.
Á Chaira ven enxugar
o seu aquel mariñeiro.

Aínda non ten modales
e non sabe ser sutil.
¡Roxe polos carballales
nos amenceres de Abril!

O vento que ven do mar
hase facer vento fino
cando deprenda a cantar
de beizos dun estornino.

15 de outubro de 2012

Unha frase para empezar a semana

Non temas nin á prisión, nin á pobreza, nin á morte. Teme ao medo. 
Giacomo Leopardi

14 de outubro de 2012

AFONSO EANES DO COTÓN [B 1581 / V 1113]

AFONSO EANES DO COTÓN [B 1581 / V 1113] 


Veeron-m'agora dizer
dua molher que quero ben,
que era prenhe, e ja creer
non lho quig'eu per nulha ren;
pero dix'eu: «Se ést'assí,
oimais non creades per mí,
se a non emprenhou alguén.


E digo-vos que m'é gran mal
daquesto que lhi conteceu,
ca sõo eu cord'e leal,
pero me dan prez de sandeu;
mais vedes de que hei pesar
daquel que a foi emprenhar:
de que cuidan que x'a fodeu.


Pero juro-vos que non sei
ben este foro de León,
ca pouc'ha que aquí cheguei;
mais direi-vos ua razón:
en mia terra, per boa fe,
a toda molher que prenh'é
logo lhi dizen: "Con barón!"».

13 de outubro de 2012

20.000 leguas de viaxe baixo os mares (XCVI).


Ned Land coñecía ben ese froito, por comelo durante as súas numerosas viaxes, e sabía preparar a súa sustancia comestible. A vista do mesmo excitou o seu apetito, e sen poder conterse dixo:
-Señor, se non probo esta pasta da árbore do pan, morro.
-Pois adiante, Ned, ao seu gusto. Estamos aquí para facer experimentos. Fagámolos.
-Non levará moito tempo -respondeu o canadense.
E, provisto dunha lupa, acendeu un lume con ramas secas que chisporrotearon ledamente.
Mentres tanto, Conseil e eu escolliamos os mellores froitos do artocarpo. Algúns non alcanzaran aínda un grao suficiente de madurez e a súa pel espesa recubría unha pulpa branca pero pouco fibrosa. Outros, en moi gran número, amarelos e xelatinosos estaban a pedir ser xa colleitos.
Os froitos non contiñan óso. Conseil levou unha ducia deles a Ned Land, quen os colocou sobre as ascuas tras cortalos en grosas rodaxas.
-Verá vostede, señor, o bo que é este pan -dicía.
-Sobre todo, cando se estivo privado durante tanto tempo -dixo Conseil.
-É máis que pan -engadiu o canadense-, é obra de respostería, e delicada. Non a comeu vostede nunca?
-Non, Ned.
-Pois prepárese a probar unha cousa suculenta. Se non é así, deixo eu de ser o rei dos arponeiros.
Ao cabo dalgúns minutos, a parte dos froitos exposta ao lume quedou completamente tostada.
Por dentro apareceu unha pasta branca, como unha tenra faragulla, cun sabor que lembraba o da alcachofa.
Hai que recoñecelo, era un pan excelente e comino con gran pracer.
-Desgraciadamente -dixen- esta pasta non pode conservarse fresca. É inútil, por tanto, que levemos unha provisión a bordo.
-Ah, non! -exclamou Ned Land-. Fala vostede como un naturalista, pero eu vou actuar como un panadeiro. Conseil, faga vostede unha boa recolección de froitos, que colleremos á volta.
-Como vai preparalo, entón? -pregunteille.
-Facendo ca súa pulpa unha pasta fermentada que se conservará indefinidamente sen podrecer. Cando queira empregala, cocereina na cociña e verá vostede como a pesar do seu sabor un pouco ácido estará moi rica.
-Así, Ned, vexo que non lle falta nada a este pan...
-Si, señor profesor, fáltanlle algunhas froitas ou polo menos algunhas legumes.
-Pois busquemos froitas e legumes.
Unha vez acabada a nosa recolección, puxémonos en marcha para completar o noso «xantar» terrestre.
Non resultou baldía nosa procura; ao mediodía fixeramos xa unha boa recolección de plátanos.
Estes deliciosos produtos da zona tórrida maduran durante todo o ano. Os malaios, que lles dan o nome de pisang, cómenos crus. Ademais dos plátanos recollemos unhas xacas enormes, froita de sabor moi forte, mangos tamén moi saborosos e piñas tropicais dun tamaño extraordinario. Estas tarefas levaron moito tempo, aínda que á vista do seu resultado non cabía lamentalo.
Conseil non lle quitaba ollo a Ned, que abría a marcha e ía recollendo ao paso, con man segura, magníficas froitas para completar as nosas provisións.
-Non lle falta nada, Ned? -preguntou Conseil.
-Hum! -gruñó o canadense.
-Como? De que se queixa?
-De que todos estes vexetais non nos ofrecen unha comida. Son a sobremesa. Pero e a sopa?, e o asado?
-É certo -dixen-. Ned prometéranos unhas chuletas, que empezan a parecerme moi problemáticas.
-Diaños! -díxome o canadense-, non só non terminou a cazaría, senón que aínda non comezou. Teñamos paciencia, que acabaremos atopando algún animal de pluma ou de pelo, e se non é por aquí, será noutro sitio.
-E se non é hoxe, será mañá -engadiu Conseil-, pois non hai que afastarse demasiado. É máis, creo que deberiamos volver á canoa.
-Axiña que? -dixo Ned.
-Debemos estar de regreso antes da noite -dixen.
-Pero que hora é? -preguntou o canadense.
-Polo menos son as dúas -respondeu Conseil.
-Como pasa o tempo en terra firme! -exclamou Ned Land, cun suspiro de pesar.
-En marcha entón -dixo Conseil.

12 de outubro de 2012

80 Anos dende que apareceu Un Mundo Feliz (I)

A obra mais coñecida de Aldous Huxley, que escribia nun prólogo posterior nunha das edicións o seguinte:

O remorso crónico, e niso están acordes todos os moralistas, é un sentimento sumamente indesexable. Se obraches mal, arrepíntete, emenda os teus erros no posible e encamiña os teus esforzos á tarefa de ser mellor persoa a próxima vez. Pero en ningún caso debes caer nunha morosa meditación sobre as túas faltas. Revolcarse no lodo non é a mellor maneira de limparse. 


Tamén a arte ten a súa moral, e moitas das regras desta moral son as mesmas que as da ética corrente, ou polo menos análogas a elas. O remorso, por exemplo, é tan indesexable en relación coa nosa creación artística como en relación coas malas accións. No futuro, a maldade debe ser perseguida, recoñecida, e, no posible, evitada. Chorar sobre os erros literarios de vinte anos atrás, tentar emendar unha obra errada para darlle a perfección que non logrou na súa primeira execución, perder os anos da madurez no intento de corrixir os pecados artísticos labores e legados por esta persoa allea que foi un mesmo na mocidade, todo iso, sen dúbida, é van e fútil. Deica que este novo UN MUNDO FELIZ sexa exactamente igual ao vello. Os seus defectos como obra de arte son considerables; mais para corrixilos debería volver a escribir o libro, e ao facelo, como un home maior, como outra persoa que son, probablemente houbese evitado non só algunhas das faltas da obra, senón tamén algúns dos méritos que posuíse orixinalmente. Así, resistíndome á tentación de revolcarme nos remorsos artísticos, prefiro deixar tal como está o bo e o malo do libro e pensar noutra cousa. 


(...)


Actualmente non sinto desexos de demostrar que a cordura é imposible. Pola contra, aínda que sigo estando non menos tristemente seguro de que no pasado a cordura é un fenómeno moi raro, estou convencido de que cabe alcanzala e gustaríame vela en acción máis a miúdo. Por dicilo en varios libros meus recentes, e, sobre todo, por haber compilado unha antoloxía do que os cordos dixeron sobre a cordura e sobre os medios polos cales pode lograrse, un eminente crítico académico dixo de min que constitúo un triste síntoma do fracaso dunha clase intelectual en tempos de crises. Supoño que iso implica que o profesor e os seus colegas constitúen outros tantos alegres síntomas de éxito. Os benfeitores da humanidade merecen ser honrados e lembrados perpetuamente. Construamos un Panteón para profesores. Poderiamos levantalo entre as ruínas dunha das cidades destruídas de Europa ou o Xapón; sobre a entrada do osario eu colocaría unha inscrición, en letras de dous metros de altura, con estas simples palabras: Consagrado á memoria dos Educadores do Mundo. 


...

11 de outubro de 2012

Aforismos de Leonardo

78.- Cando a obra satisface ao xuízo, é un triste sinal para o xuízo; cando a obra supera ao xuízo, este é pésimo, como ocorre cando alguén se marabilla do seu traballo; pero cando o xuízo supera á obra, velaí un signo perfecto; e se un mozo áchase en tal disposición, chegará sen dúbida a ser un excelente artista, aínda que só comporá poucas obras, pero cheas de calidade que deterán aos homes para admirar as súas perfeccións. 

10 de outubro de 2012

Memorias dunha vaca

José Irazu Garmendia, alias Bernardo Atxaga, é un dos autores vascos contemporáneos máis importantes da literatura vasca e o autor desta moralizante e vacúa novela xuvenil escrita en 1991.

   Mo é o nome da vaca protagonista deste libro, que se desenvolve coa narración das súas lembranzas dende que nace no ano 1936 (inicio da guerra civil española) ata o momento no que as rememora, moitos anos despois. Deste xeito o axitado ambiente desa escura época circunda e ó mesmo xeito transforma a vida das persoas, a dos rumiantes e a das rumiantas.

 A mencionada vaca é diferente ás demáis, ela non é tonta. Ademáis posúe unha voz interior que lle fala e lle axuda en cada momento a escoller o camiño correcto, e a pesar de chamarlle Pesada, vaina respetar e lle vai facer caso na maioría das ocasións. E non serán poucos os casos nos que a vaia necesitar, xa que é unha vaca aventureira e curiosa, o contrario das demais que só pensan en comer e durmir, e non necesitan de máís consellos que o de parar de comer co estómago cheo e o de erguerse cando non hai máis sono.

Polo dito a vaca pasará pouco tempo na corte, e moito tempo de aventuras, explorando as verdes e frondosas montañas vascas, fuxindo de famentos lobos e coñecendo amigables xabarís; e sobre todo investigando as estranas cousas que están a ocorrer na súa granxa e que por forza se obriga a descubrir, cousas que terán que ver coa situación de belicismo imperante.

E todo isto mentras se narra a aventura interior dunha vaca observadora e inqueda, obrigada a renegar dos seus iguais, co afán de atoparse finalmente a sí mesma.

F.D.M.

9 de outubro de 2012

OUTONO de Luis Pimentel

Outono, alto outono:
destilado licor.
Ela espida, limpa,
nun suntuoso cadro,
(luminoso marfil).

Quixera ser ámbar
a folla.
Si batises o río,
sonaría a puro ouro.
Outono, alto outono.

7 de outubro de 2012

AIRAS PÉREZ VUITORÓN [B 1475 / V 1086]

AIRAS PÉREZ VUITORÓN [B 1475 / V 1086]

Don Bernaldo, por que non entendedes
camanh'escarnho vos fazen aquí?,
ca nunca máis escarnid'home vi
ca vós andades aquí, u vivedes;
ca escarnh'é pera mui bon segrel
a que x'assí van foder a molher,
com'a vós foden esta que tragedes.

E, Don Bernaldo, se o non sabedes,
quero-vos eu dizer quant'end'oí:
molher tragedes, com'eu aprendí,
que vos foden, e de que ficaredes
con mal escarnho, se vos emprenhar
dalgún rapaz e vos depois leixar
filho doutro, que por vosso criedes.

Mais semelha-xe-nos que vós queredes
que xi vos fodan a molher assí,
ca, senón, fugiriades d'alí
d'u vo-la foden, Don Bernal; e vedes:
non é maravilha de xi vos foder
a molher, mais foden-vos do haver,
ca xi vos foden mal de quant'havedes.

6 de outubro de 2012

20.000 leguas de viaxe baixo os mares (XCV).


21. Uns días en terra
Impresionoume vivamente tocar terra.
Ned Land pisaba o chan como nun acto de posesión. Non había máis de dous meses, con todo, que eramos, segundo a expresión do capitán Nemo, os «pasaxeiros do Nautilus», é dicir, en realidade, os prisioneiros do seu comandante.
En poucos minutos estivemos a tiro de fusil da costa. O chan era case enteiramente madrepórico, pero algúns leitos de torrentes desecados, sementados de restos graníticos, demostraban que a illa era debida a unha formación primordial.
Unha cortina de fermosas fragas ocultaba o horizonte. árbores enormes, algunhas das cales alcanzaban douscentos pés de altura, uníanse entre elas por guirnaldas de lianas, verdadeiras hamacas naturais ás que mecía a brisa. Mimosas, ficus, casuarinas, teks, hibiscos, pandanes e palmeiras mesturábanse con profusión, e ao abrigo das súas bóvedas verdes, ao pé dos seus talos, crecían orquídeas, leguminosas e helechos.
Sen reparar en tan belas mostras da flora papuasiana, o canadense abandonou o agradable orlío útil, ao albiscar un cocoteiro. Abateu rapidamente algúns dos seus froitos, abriunos e entón bebemos o seu leite e comimos a súa améndoa cunha satisfacción que parecía expresar unha protesta contra a dieta do Nautilus.
- Excelente! -decia Ned Land.
-Exquisito! -respondía Conseil.
-Espero -dixo o canadense- que o capitán Nemo non se opoña a que introduzamos a bordo unha carga de cocos.
-Non o creo -respondín-, pero dubido que queira probalos.
-Peor para el -dixo Conseil.
-E tanto mellor para nós -engadiu Ned Land-, así tocaremos a máis.
-Ned -dixen ao arponeiro, que se dispuña a baleirar outro cocoteiro-, os cocos están moi bos, pero antes de encher o bote, paréceme que sería prudente ver se a illa produce algo non menos útil. Creo que a despensa do Nautilus acollería de bo grado legumes frescas.
-Ten razón o señor -dixo Conseil-, e eu propoño que reservemos na canoa tres espazos: un para os froitos, outro para as legumes e o terceiro para a caza, da que non vin aínda nin a máis pequena mostra.
-Conseil, non hai que desesperar -respondeu o canadense.
-Continuemos, pois, a nosa excursión -dixen-, pero co ollo á espreita. Aínda que pareza deshabitada, ben podería albergar a illa algúns individuos menos escrupulosos que nós sobre a natureza da caza.
-Eh! Eh! -exclamou Ned Land, facendo un significativo movemento de mandíbulas.
-Pero, Ned! -exclamou Conseil.
-Pois, sabe o que lle digo? Que comezo a comprender os encantos da antropofaxia.
-Pero que di, Ned! -exclamou Conseil-. Vostede antropófago! Xa non poderei sentirme seguro ao seu carón, durmindo no mesmo camarote. Espertarei un día semidevorado?
-Amigo Conseil, quérolle moito, pero non tanto como para comermo sen necesidade.
-Non sei, non me fío -dixo Conseil-. Ala, a cazar! É mester cobrar unha peza como sexa, para satisfacer a este caníbal; se non, unha destas mañás, o señor non achará máis que uns anacos de doméstico para servirlle.
Mentres así ían chanceando, penetrámonos na espesura do bosque, que, durante dúas horas, percorremos en todos sentidos.
O azar mostrouse propicio á nosa procura de vexetais comestibles. Un dos máis útiles produtos das zonas tropicais proveunos dun alimento precioso, do que careciamos a bordo. Falo da árbore do pan, moi abundante na illa de Gueboroar, que ofrecía esa variedade desprovista de sementes que se coñece en malaio co nome de rima. Distinguíase esta árbore dos outros polo seu tronco recto, dunha altura duns corenta pés. A súa cima, graciosamente redondeada e formada de grandes follas multilobuladas, denunciaba claramente aos ollos dun naturalista ese artocarpo que tan felizmente se aclimatou nas illas Mascareñas. Entre a súa masa de verdor destacaban os grosos froitos globulosos, dun decímetro de anchura, cunhas rugosidades exteriores que tomaban unha disposición hexagonal. útil vexetal este con que a natureza ten gratificado a rexións que carecen de trigo, e que, sen esixir ningún cultivo, dá os seus froitos durante oito meses ao ano.

5 de outubro de 2012

60 Anos dende que apareceu O Home Demolido, de Alfred Bester (e II)

O pasado domingo cumprironse vintecinco anos do falecemento de Alfred Bester.

Considerarei a aquel que me ensinou esta arte como a un dos meus pais. Compartirei con el o meu alimento e aliviareino nos seus coidados. Verei na súa proxenie aos meus irmáns, e ensinareilles esta arte por todos os medios. Adoptarei a profesión que máis beneficie á humanidade, dacordo coa miña crenza e xuízo, e evitarei o dano e o erro. Non darei a ninguén, aínda que así mo pidan, un pensamento daniño.


A lectura das mentes, calquera sexan estas, será realizada para beneficiar ao home, evitando o mal e a corrupción. Gardarei silencio sobre todo aquilo que vexa e escoite nas mentes e que non deba ser coñecido por outro, e considerareino un sagrado secreto.

4 de outubro de 2012

Aforismos de Leonardo


77.- Velaquí outra cousa que máis nos persegue canto máis fuximos dela: a miseria, que na medida que pretendemos evitala angústianos sen darnos repouso. 

3 de outubro de 2012

Retrato dun artista adolescente

Novela semiautobiográfica do irlandés James Joyce, publicada en 1916. Dividida en cinco partes , cada unha relata  unha experiencia de Stephen Dédalus nunha etapa da súa vida, dende que é un neno, ate que este asiste á universidade.

De lectura difícil  pola súa pesantez ao non atopar un obxectivo ou desenvolvemento claro na historia que pode desanimar a continuar en moitos momentos. Semella pola contra un exercicio literario e introspectivo do autor, no que relata as súas pasadas inquedanzas en forma de longos e traballados diálogos en momentos trascendentes da súa vida.

Un tema principal é o da relixión, pois Stephen pasa da indiferencia relixiosa inicial a converterse posteriormente nun profundo pecador, para despois arrepentirse fervorosamente abrazando de novo o cristianismo, por último e definitivamente volvendo a renegar del. Tamén xoga un papel importante o recordo constante a un amor de infancia que será para as súas ideas e decisións un enorme pilar no que apoiarse.

Polo demais, a enorme cantidade de personaxes con nomes e apelidos, que non teñen en xeral maior relevancia,  xera a impresión dun mundo moi real e caótico, onde a suma total de cada pequeno acontecemento producirá finalmente unha gran pegada.

A impresión final do libro é a de teres observado cinco momentos relativamente pouco espaciados no tempo da vida dunha persoa sensible e crítica coa sociedade na que vive, pero suficientemente longos para podernos percatar claramente da evolución dunha persoa no tempo, tanto as cousas que cambian nela, como as que siguen.

Como nota curiosa, Stephen Dedalus volverá a aparecer na obra Ulises que o autor publicaría seis anos máis tarde

2 de outubro de 2012

60 Anos dende que apareceu O Home Demolido, de Alfred Bester (I)

O pasado domingo cumprironse vintecinco anos do falecemento de Alfred Bester.

-Uf! -dixo Reich con énfase-. Nós non necesitamos leis. Pelexamos de cara. Só os covardes, os débiles e os malos perdedores ampáranse nas regras e o xogo limpo. 


-E a honra e a ética? 


-Posuímos o sentimento da honra, pero é algo propio..., non esas presuntas leis ditadas por un homiño asustado para o resto dos homiños semellantes a el. Un home ten a súa propia honra e a súa propia ética, e mentres non se aparte deles, quen pode acusalo? Quizá non lle guste a ética dese home, pero non ten dereito a chamalo inmoral. 


Powell sacudiu a cabeza, tristemente. 


-Hai dous homes en vostede, Reich. Un deles é excelente; o outro non serve para nada. Se só fose un asasino, non importaría tanto. Pero é vostede, á vez, santo e rufián, e iso empeora as cousas. 
...

1 de outubro de 2012

Fragmento de "O Porco de Pe" de Vicente Risco (I)

Na posguerra, don Celidonio ascendeu de porco a marrán e chegou a alcalde. A parenta inflou coma o fol da gaita.
Agora é presidente da Xuntanza Cidadá e de Outras Sociedades. A parenta botou abrigo de chinchilla e petitgris. Fixeron casa nova e teñen outro automóbil. Aínda podían ter máis.
Vouvos referir a vida de don Celidonio e do seu sogro e principal Baldomero García, aquel que lles berraba ós seus mancebos: "¡Cando na miña casa entra unha peseta, para que volva a saír, compre facer un expediente!"

Tal día coma hoxe en 1884 nacía Vicente Risco.