2ª Parte de 20.000 leguas de viaxe baixo os mares (XLIV)

A nosa navegación continuou nesas condicións ate o 13 de marzo. Aquel día, someteuse ao Nautilus a diversos experimentos de sondaxe que me interesaron vivamente. Percorreramos preto de trece mil leguas desde a nosa partida dos altos mares do Pacífico. Achabámonos entón a 450 37' de latitude Sur e a 370 53' de lonxitude Oeste. Eran os mesmos paraxes nos que o capitán Denham, do Herald, largara catorce mil metros de sonda sen achar fondo. Os mesmos tamén nos que o tenente Parcker, da fragata americana Congress, non puidera achar os fondos submariños a quince mil cento corenta metros. O capitán Nemo decidiu enviar o seu Nautílus á máis extrema profundidade, a fin de controlar esas sondaxes. Eu dispúxenme a anotar todos os resultados da súa investigación. Abríronse os paneis do salón e comezaron as manobras necesarias para alcanzar esas capas tan prodixiosamente profundas.
Compréndese que non se trata de mergullarse enchendo os depósitos, pois á parte de que non bastarían para aumentar suficientemente o peso específico do Nautilus, ao remontarse á superficie habería que expulsar a sobrecarga de auga e as bombas non terían a potencia necesaria para vencer a presión exterior. O capitán Nemo resolveu buscar o fondo oceánico por unha diagonal suficientemente alongada, por medio dos seus planos laterais, aos que se dispuxo nun ángulo de 45'. Levou á hélice ao seu máximo de revolucións e a súa cuádrupla paleta azoutou a auga cunha extraordinaria violencia. Baixo esta poderosa presión, o casco do Nautilus estremeceuse como unha corda sonora e afundiuse con regularidade nas augas. Apostados no salón, o capitán e eu observabamos a agulla do manómetro, que se desviaba rapidamente. Pronto excedemos a zona habitable en que residen a maioría dos peixes. Se algúns deles non poden vivir máis que na superficie dos mares ou dos ríos, outros, menos numerosos, mantéñense a profundidades bastante grandes. Entre estes vin ao hexanco, especie de can mariño provisto de seis fendeduras respiratorias; ao telescopio, de ollos enormes, ao malarmat-acoirazado, de dorsais grises e pectorais negras, protexidas por un peto de vermellas placas óseas, e, por último, ao lepidópodo, que, ao mil douscentos metros de profundidade en que vivía, soportaba unha presión de cento vinte atmosferas. Preguntei ao capitán Nemo se vira peixes a profundidades aínda maiores.
- Peixes? -respondeume-. Raramente. Pero que se supón, que se sabe, no estado actual da ciencia?
- Sábese, capitán, que ao descender cara ás baixas capas do océano a vida vexetal desaparece máis rapidamente que a vida animal. Sábese que alí onde se atopan aínda seres animados non vexeta xa unha soa hidrófita. Sábese que as peregrinas e as ostras chegan a vivir a dous mil metros de profundidade e que Mac Clintock, o heroe dos mares polares, sacou unha estrela viva desde unha profundidade de dous mil cincocentos metros. Sábese que a tripulación do Bull-Dog, da Mariña real, pescou unha asteria a duas mil seiscentas brazas, ou sexa, a unha profundidade de máis dunha legua. Pero quizá me diga vostede, capitán, que non se sabe nada.
- Non, señor profesor -respondeu o capitán-, non incorrerei en tal descortesía. Pero si lle preguntarei como se explica vostede que haxa seres que poidan vivir a tales profundidades.
- Explícoo por dúas razóns -respondín-. Ante todo, porque as correntes verticais, determinadas polas diferenzas de salinidade e de densidade das augas, producen un movemento que basta para manter a vida rudimentaria das encrinas e as asterias.
- Moi xusto -dixo o capitán.
- E ademais, porque se o osíxeno é a base da vida, sábese que a cantidade de osíxeno disolto na auga mariña aumenta coa profundidade en lugar de diminuír, e que a presión das capas baixas contribúe a comprimilo.
- Ah! Coñécese iso? -dixo o capitán Nemo, cun ton lixeiramente sorprendido- Pois ben, señor profesor, iso está moi ben, porque é a pura verdade. Eu engadirei que a vexiga natatoria dos peixes pescados na superficie contén máis ázoe que osíxeno á inversa da dos peixes extraídos das grandes profundidades. O que dá a razón ao seu sistema. Pero continuemos as nosas observacións.
Mirei ao manómetro. O instrumento indicaba unha profundidade de seis mil metros. Levabamos xa unha hora en inmersión. O Nautilus continuaba descendendo en plano inclinado. As augas eran admirablemente transparentes e dunha diafanidade indescritible. Unha hora máis tarde achabámonos xa a trece mil metros -unhas tres leguas e cuarto-, e o fondo do océano non se deixaba aínda presentir. Aos catorce mil metros vin uns picos negreiros que xurdían no medio da auga. Pero esas cimas podían pertencer a montañas tan altas como o Himalaia ou o Monte Branco, ou máis mesmo, e a profundidade dos abismos continuaba sendo difícil de avaliar.