2ª Parte de 20.000 leguas de viaxe baixo os mares (XXVIII)

Nas súas notas, cita entre os moluscos numerosos pectúnculos pectiniformes; espóndilos amontoados uns sobre outros; donácidos ou coquinas triangulares; hiálidos tridentados, con parápodos amarelos e cunchas transparentes; pleurobranquios alaranxados; óvulas cubertas de puntiños verdosos; aplisias, tamén coñecidas co nome de lebres de mar; dolios; áceras carnosas; umbrelas, propias do Mediterráneo; orellas de mar, cunhas cunchas que producen un nácar moi estimado; pectúnculos apenachados; anomias, máis estimadas que as ostras polos do Languedoc; ameixas, tan prezadas polos marselleses; venus verrucosas brancas e graxas; esas ameixas do xénero mercenaria das que tanto consumo se fai en Nova York; pechinas operculares ou volandeiras de variadas cores; litodomos ou dátiles afundidos nos seus buracos, cun forte sabor que aprecio eu moito; venericárdidos asucados con nervaduras saíntes na cima bombeada da cuncha; cintias erizadas de tubérculos escarlatas; carneiros de punta curvada, semellantes a lixeiras góndolas; férolas coroadas; atlantas, de cunchas espiraliformes; tetis grises con manchas brancas, recubertas polo seu manto festoneado; eólidas, semellantes a pequenas limazas cavolinias rampando sobre o dorso; aurículas, e entre elas a aurícula miosotis de cuncha ovalada; escalarias vermellas; litorinas, janturias, peonzas, petrícolas, lamelarias, gorros de Neptuno, pandoras, etc.
Nas súas notas, Conseil dividira, moi acertadamente, en seis clases aos articulados, das cales tres pertencen ao mundo mariño. Son os crustáceos, os cirrópodos e os anélidos. Os crustáceos se subdividen en nove ordes, o primeiro dos cales comprende aos decápodos, é dicir, aos animais cuxa cabeza está soldada ao tórax, e cuxo aparello bucal se compón de varios pares de membros, e que posúen catro, cinco ou seis pares de patas torácicas ou ambulatorias. Conseil seguira o método do noso mestre Milne-Edwards, que divide en tres seccións aos decápodos: os braquiuros, os macruros e os anomuros, nomes tan bárbaros como xustos e precisos. Entre os braquiuros, Conseil cita un oxirrinco, o amatías, armado de dúas grandes puntas diverxentes a modo de cornos; o inaco escorpión que, non sei por que, simbolizaba a sabedoría entre os gregos; lambro-massena e lambro espiñento, probablemente extraviados en tan altos fondos posto que xeralmente viven a grandes profundidades; xantos; pilumnos; romboides; calapas granulosos -de fácil dixestión, anota Conseil-; coristos desdentados; ebalias; cimopolios, cangrexos aterciopelados de Sicilia; dorripos lanudos, etc. Entre os macruros, subdivididos en cinco familias, os acoirazados, os cavadores, os astácidos, os eucáridos e os oquizópodos, cita as lagostas comúns, de carne tan apreciada, sobre todo nas femias; lagostinos, camaróns ribeiregos e toda clase de especies comestibles, pero non di nada da subdivisión dos astácidos, nos que está incluído o bogavante, pois as lagostas son os únicos bogavantes do Mediterráneo. En fin, entre os anomuros, cita as drocinas comúns, abrigadas nas cunchas abandonadas das que se apoderan, homolas espiñentas, ermitáns, porcelanas, etc. Aí detíñase o traballo de Conseil. Faltáralle tempo para completar a clase dos crustáceos co exame dos estomatópodos, anfípodos, homópodos, isópodos, trilobites, branquiápodos, ostrácodos e entomostráceos. E para terminar o estudo dos articulados mariños debería citar a clase dos cirrópodos, na que se inclúen os cídopes e os árgulos, e a dos anélidos que non deixase de dividir en tubícolas e en dorsibranquios.
Pero é que o Nautilus, ao deixar atrás o alto fondo do estreito de Libia, recuperara a súa velocidade habitual. Por iso, non foi posible xa ver nin moluscos, nin articulados nin zoófitos, apenas algunhas grandes peces que pasaban como sombras. Durante a noite do 16 ao 17 de febreiro, entramos nesoutra zona do Mediterráneo con maiores profundidades que se sitúan a tres mil metros. Impulsado pola súa hélice e deslizándose ao longo dos seus planos inclinados, o Nautilus afundiuse até as últimas capas do mar.