20.000 leguas de viaxe baixo os mares (LXVI).

Quedarámonos mudos e inmóbiles, non sabendo que sorpresa, agradable ou desagradable, esperábanos. Ouviuse algo así como un obxecto que se deslizase. Como se manobrase algo nos flancos do Nautilus.
-É o final -dixo Ned Land.
-Orde das hidromedusas-ouviuse dicir a Conseil.
Súbitamente, fíxose a luz a ambos os dous lados do salón, a través de dúas aberturas oblongas. As masas líquidas apareceron vivamente iluminadas pola irradiación eléctrica. Dúas placas de cristal separábannos do mar. Estremeceume a idea de que puidese romper tan fráxil parede. Pero fortes armaduras de cobre mantíñana e dábanlle unha resistencia case infinita.
O mar era perfectamente visible nun radio dunha milla en torno ao Nautilus. Que espectáculo!
Que pluma podería describilo? Quen podería pintar os efectos da luz a través desas augas transparentes e a suavidade das súas sucesivas degradacións até as capas inferiores e superiores do océano?
Coñecida é a diafanidade do mar. Sabido é que a seu limpidez é aínda maior que a das augas de roca.
As sustancias minerais e orgánicas que mantén en suspensión aumentan mesmo a súa transparencia. Nalgunhas partes do océano, nas Antillas, cento corenta e cinco metros de auga deixan ver o leito de area cunha sorprendente nitidez e a forza de penetración dos raios solares non parece deterse senón até unha profundidade de trescentos metros. Pero no medio fluído que percorría o Nautilus o resplandor eléctrico producíase no seo mesma da auga, que non era xa auga luminosa senón luz líquida.
Se se admite a hipótese de Erhemberg, que cre nunha iluminación fosforescente dos fondos submarinos, a natureza reservou certamente aos habitantes do mar uno dos seus máis prodixiosos espectáculos, do que eu podía xulgar polo mil xogos daquela luz. A cada lado tiña unha xanela aberta sobre aqueles abismos inexplorados. A escuridade do salón realzaba a claridade exterior, e nós mirabamos coma se o puro cristal fose o dun inmenso acuario.
O Nautilus parecía inmóbil. A causa diso era que faltaban os puntos de referencia. Ás veces, con todo, as liñas de auga, divididas pola seu espolón, fuxían ante nós con gran rapidez.
Marabillados, cos cóbados apoiados nas vitrinas, permaneciamos silenciosos, nun silencio que expresaba elocuentemente a nosa estupefacción. Conseil rompeu o silencio, dicindo:
-Quería vostede ver Ned, pois ben, vexa!
-É curioso! Curiosísimo! -dixo o canadense, que, esquecendo a súa cólera e os seus proxectos de evasión, sufría unha atracción irresistible-. viría aquí de máis lonxe mesmo pari admirar este espectáculo!
-Ah! -exclamei-, agora podo comprender a vida deste home. Fíxose un mundo aparte que lle reserva o seu máis asombrosas marabillas.
-Pero e os peixes? -dixo Ned Land-. Non vexo peces.
-E que pode importarlle, amigo Ned -dixo Conseil-, posto que non os coñece vostede?
-Dicirme iso a min, a un pescador como eu! -exclamou, indignado, Ned.
E con este motivo estableceuse entre os dous amigos unha discusión, pois ambos coñecían os peixes, pero cada un dunha forma moi diferente.
Sabido é que os peixes son a cuarta e última clase da ramificación dos vertebrados. Definíuselles moi xustamente como «vertebrados de dobre circulación e de sangue frío que respiran por branquias e viven na auga». Compoñen dúas series distintas: a dos peixes óseos, é dicir, a daqueles cuxa espiña dorsal está constituída por vértebras óseas, e a dos peixes cartilaginosos, cuxa espiña dorsal está feita de vértebras cartilaxinosas.
O canadense coñecía talvez esa distinción, pero Conseil sabía moito máis e, unido xa a el por unha forte amizade, non podía admitir que fose menos instruído que el. Así, díxolle:
-Amigo Ned, é vostede un matador de peixes, un hábil pescador que capturou un gran número destes interesantes animais. Pero apostaría algo a que non sabe vostede clasificalos.
-Si -respondeu seriamente o arponeiro-. Clasifícaselles en peixes comestibles e en peixes non comestibles.
-Esa é unha distinción gastronómica. Pero dígame se coñece a diferenza entre os peixes óseos e os peixes cartilaxinosos.
-Creo que si, Conseil.
-E a subdivisión desas dúas grandes clases?
-Témome que non -respondeu o canadense.
-Pois ben, amigo Ned, escóiteme ben e retéñao. Os peixes óseos se subdividen en seis ordes: os acantopterigios, que teñen unha mandíbula superior é completa e móbil e con branquias con forma dun peite; esta orde comprende quince familias, é dicir, as tres cuartas partes dos peixes coñecidos. O seu prototipo podería ser a perca.
-Que está bastante boa -dixo Ned Land.