19 de xaneiro de 2013

20.000 leguas de viaxe baixo os mares (CIX)


Unha lixeira pendente conduciunos a un fondo accidentado, a unha profundidade dunhas quince brazas.
Aquel fondo difería moito do que visitara durante a miña primeira excursión baixo as augas do océano Pacífico. Nin area fina, nin pradarías submarinas, nin bosques peláxicos. Recoñecín inmediatamente a marabillosa rexión a que nos conducía aquel día o capitán Nemo. Era o reino do coral.
Entre os zoófltos e na clase dos alcionarios figura a orde dos gorgónidos, que inclúe ás gorgonias, as isis e os coralarios. É a este último grupo ao que pertence o coral, curiosa sustancia que foi alternativamente clasificada nos reinos mineral, vexetal e animal. Utilizada como remedio polos antigos e como xoia ornamental polos modernos, a súa definitiva incorporación ao reino animal, feita polo marsellés Peysonnel, data tan só de 1694.
O coral é unha colonia de pequenísimos animais unidos entre si por un polípero calcáreo e ramificado de natureza quebradiza. Estes pólipos teñen un xerador único que os produce por brotes. A súa vida comunal non lles dispensa de ter unha existencia propia. É, pois, unha especie de socialismo natural.
Eu coñecía os últimos estudos feitos sobre este curioso zoófito que se mineraliza ao arborizarse, segundo a moi atinada observación dos naturalistas, e nada podía ter maior interese para min que visitar un deses bosques petrificados que a natureza plantou no fondo do mar.
Cos aparellos Ruhmkorff en funcionamento, camiñamos ao longo dun banco de coral en vía de formación, que, co tempo, chegará a pechar un día esta zona do océano índico. O camiño estaba bordeado de inextricables espesuras formadas polo entrelazamiento de arbustos coroados por floreciñas de brancas corolas en forma de estrela. Pero a diferenza das plantas terrestres, aquelas arborescencias, fixadas ás rocas do chan, dirixíanse todas de arriba abaixo.
A luz producía marabillosos efectos entre aquelas polas tan vivamente coloreadas. Baixo a ondulación das augas parecían tremer aqueles tubos membranosos e cilíndricos, que me ofrecían a tentación de coller as súas frescas corolas ornadas de delicados tentáculos, recentemente abertas unhas, apenas nacentes outras, que os peixes rozaban ao pasar como bandadas de paxaros. Pero bastaba que achegase a man a aquelas flores vivas, como sensitivas, para que a alarma percorrese a colonia. As corolas brancas se replegaban nos seus estoxos vermellos, as flores desvanecíanse ante os meus ollos, e a «matogueira» transformábase nun bloque pétreo.
O azar puxérame en presenza dunha das máis preciosas mostras deste zoófito. Aquel coral era tan valioso como o que se pesca no Mediterráneo, ao longo das costas de Francia, Italia e do Norte de África. Polos seus vivos tons, xustificaba os poéticos nomes de flor e espuma de sangue que dá o comercio aos seus máis fermosos produtos.
O coral chega a venderse até a cincocentos francos o quilogramo, e o que alí tiña ante os meus ollos faría a fortuna dun gran número de xoieiros. A preciosa materia, mesturada a miúdo con outros políperos, formaba eses conxuntos inextricables e compactos que se coñecen co nome de «macciota», e entre os cales puiden ver admirables especímenes de coral rosa.
Pero pronto as «matogueiras» se espesaron e creceron as formacións arbóreas, abríndose ante nós verdadeiros soutos petrificados e longas galerías dunha arquitectura fantástica. O capitán Nemo penetrou por unha delas ao longo dunha suave pendente que nos conduciu a unha profundidade de cen metros. A luz das nosas lanternas arrincaba ás veces máxicos efectos das rugosas asperezas daqueles arcos naturais e das pechinas que semellaban lucernas ás que facía refulxir con vivos centelleos. Entre os arbustos de coral vin outros pólipos non menos curiosos, melitas, iris con ramificacións articuladas, matoxos de coralinas, unhas verdes e outras vermellas, verdadeiras algas enquistadas nas súas sales calcáreas, ás que os naturalistas aloxaron definitivamente, tras longas discusións, no reino vexetal. Un pensador dixo que quizá se ache alí o límite real a partir do cal a vida empeza a saír do soño da pedra, sen por iso liberarse totalmente e aínda do seu rudo punto de partida».
Ao cabo de dúas horas de marcha chegaramos a unha profundidade duns trescentos metros, é dicir, ao límite extremo da formación da coral. Alí non existía xa nin a illada «matogueira» nin o «bosqueciño» de monte baixo. Era o dominio do bosque inmenso, das grandes vexetacións a minerais, das enormes árbores petrificadas, reunidos por guirnaldas de elegantes plumarias, esas lianas mariñas, cunha beleza que realzaban os seus matices de cor e os seus escintileos fosforescentes. Andabamos facilmente baixo os altos ramaxes perdidos na escuridade das augas, mentres aos nosos pés, as tubíporas, as meandrinas, as astreas, as fungias, as cariófilas, formaban un tapiz de flores sementado de xemas resplandecentes.
Que indescritible espectáculo! Ah! Non poder comunicar as nosas sensacións! Acharse aprisionado nunha gaiola de metal e de vidro! Vernos imposibilitados para comunicarnos entre nós! Ah, non poder vivir a vida deses peixes que poboan o líquido elemento, ou mellor aínda, a deses anfibios que, durante longo tempo, poden percorrer ao albedrío do seu antollo o dobre dominio da terra e da auga!

Ningún comentario:

Publicar un comentario

Nota: só un membro deste blog pode publicar comentarios.