7. O mediterráneo en corenta e oito horas
O Mediterráneo, o mar azul por excelencia, o «gran mar» dos hebreos, o «mar» dos gregos,
o mare nostrum dos romanos; bordeado de laranxos, de áloes, de cactos, de piñeiros marítimos;
embalsamado polo perfume dos mirtos; rodeado de montañas; saturado dun aire puro e
transparente, pero incesantemente axitado polos lumes telúricos, é un verdadeiro campo de batalla no
que Neptuno e Plutón dispútanse aínda o imperio do mundo.
Nel, nas súas augas e nas súas
beiras, dixo Michelet, o home se revigoriza nun dos máis poderosos climas da Terra.
Pero apenas me foi dada a oportunidade de observar a beleza desta conca de dous millóns de quilómetros
cadrados de superficie. Tampouco puiden contar cos coñecementos persoais do capitán
Nemo, pois o enigmático personaxe non apareceu nin unha soa vez no salón durante unha travesía
efectuada a gran velocidade.
Estimo nunhas seiscentas leguas o camiño percorrido polo Nautilus baixo
a superficie do Mediterráneo e nun tempo de corenta e oito horas. Abandonaramos as
paraxes de Grecia na mañá do 16 de febreiro e ao saír o sol o 18 xa atravesaramos o
estreito de Xibraltar.
Foi evidente para min que ese mar, cercado por todas partes pola terra firme da que fuxía, non
agradaba ao capitán Nemo. As súas augas e as súas brisas debían traerlle moitos recordos e talvez
pesadumes. No Mediterráneo non tiña esa liberdade de marcha e esa independencia de manobras que lle deixaban os océanos, e o seu Nautilus debía sentirse incómodo entre as costas demasiado próximas de áfrica
e de Europa.
Navegamos, pois, a unha velocidade de vinte e cinco millas por hora, o que equivale a doce leguas de catro
quilómetros. Obvio é dicir que Ned Land, moi ao seu pesar, debeu renunciar aos seus proxectos de evasión,
na imposibilidade de servirse dun bote levado a unha marcha de doce ou trece metros por segundo.
Saír do Nautilus nesas condicións sería unha cousa tan imprudente como saltar
en marcha dun tren a esa velocidade. Ademais, o noso submarino non emerxeu á superficie máis que
pola noite, a fin de renovar a súa provisión de aire, confiando a dirección do seu rumbo ás soas
indicacións do compás.
Do interior do Mediterráneo puiden ver tan só o que lle é dado presenciar ao viaxeiro dun tren
expreso da paisaxe que foxe ante os seus ollos, é dicir, os horizontes afastados, e non os primeiros planos
que pasan como un lóstrego. Con todo, Conseil e eu puidemos observar algúns deses peixes mediterráneos
que pola potencia das súas aletas conseguían manterse algúns instantes nas augas do
Nautilus. Permanecemos moito tempo á espreita ante os cristais do salón, e as nosas notas permítenme agora resumir en poucas palabras a nosa visión ictiolóxica dese mar. Dos diversos peixes
que o habitan, sen falar de todos aqueles que a velocidade do Nautílus fartou aos meus ollos, podo
dicir que vin algúns e apenas entrevín outros.
Permítaseme, pois, presentalos nunha clasificación que
será caprichosa, sen dúbida, pero que, polo menos, reflectirá con fidelidade as miñas rápidas observacións.
Entre as augas vivamente iluminadas pola nosa luz eléctrica serpenteaban algunhas lampreas, dun
metro de lonxitude, comúns a case todas as zonas climáticas. Algunhas raias de cinco pés de ancho, de ventre
branco e dorso gris cinza con manchas, evolucionaban como grandes chales levados pola
corrente. Outras raias pasaban tan rapidamente que non puiden recoñecer se merecían ese nome de aguias
que lles deron os gregos, ou as cualificacións de rata, de sapo ou de morcego que lles dan os
pescadores mariños. Escualos milandros, de doce pés de lonxitude, tan temidos polos mergulladores,
competían en velocidade entre eles. Como grandes sombras azuladas vimos raposas mariñas, animais
dotados dunha extremada finura de olfacto, duns oito pés de lonxitude. As douradas, do xénero
esparo, mostraban os seus tons de prata e de azul cruzados por franxas que contrastaban co escuro das
súas aletas; peces consagrados a Venus, co ollo engastado nun anel de ouro; especie preciosa,
amiga de todas as augas, doces ou salgadas, que habita ríos, lagos e océanos, baixo todos os climas, soportando
todas as temperaturas, que remonta as súas orixes ás épocas xeolóxicas da
Terra e conserva a beleza dos seus primeiros días. Magníficos esturións, de nove a dez metros de longo,
dotados de gran velocidade, golpeaban coa súa cola poderosa os cristais do noso observatorio
e mostrábannos o seu lombo azulado con manchas marróns; parécense aos escualos, pero sen igualar a súa forza, con todo; atópanse en todos os mares, e na primavera remontan os grandes ríos,
en loita contra as correntes do Volga, do Danubio, do Po, do Rin, do Loira, do Oder... e aliméntanse de arenques, caballas, salmóns e gádidos; aínda que pertenzan á clase dos
cartilaxinosos, son delicados; cómense frescos, en salgadura, escabechados, e, noutro tempo, eran
levados en triunfo ás mesas dos Lúculos.
